Αγαπητοί φίλοι,
Κατ’ αρχήν θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμη που δεν είμαι κοντά σας σ’ αυτή την όμορφη γιορτή, όμως λόγοι ανώτεροι της θελήσεώς μου δεν μου το επιτρέπουν.
Σας ευχαριστώ για την πρωτοβουλία σας να με τιμήσετε για το έργο μου και προ παντός για «την συνεισφορά μου στον Πολιτισμό και την Δημοκρατία».
‘Αλλωστε αυτά τα δύο πάνε μαζί, μιας και δεν μπορεί να υπάρξει Πολιτισμός χωρίς Δημοκρατία, όπως και Δημοκρατία χωρίς Πολιτισμό. Φυσικά πάνω απ’ όλα πρέπει να υπάρχει Ελευθερία, γιατί την Δημοκρατία μόνο οι ελεύθεροι άνθρωποι μπορούν να την επιβάλουν. Όσο για τον Πολιτισμό και ειδικότερα την Τέχνη δεν υπάρχει Τέχνη για δούλους και ο αληθινός Πολιτισμός είναι το κύριο χαρακτηριστικό του πραγματικά και ολοκληρωτικά ελεύθερου πολίτη.
Ποιος όμως είναι ο πραγματικά και ολοκληρωτικά ελεύθερος; Ελεύθερος είναι ο υπεύθυνος. Ο υπεύθυνος για τον εαυτό του και για τον άλλο, για την πόλη του και για όλες τις πόλεις, για την χώρα του και για όλες τις χώρες του κόσμου.
Να γιατί σήμερα στον δυτικό κόσμο η Ελευθερία, η Δημοκρατία, ο Πολιτισμός και η Τέχνη είναι ανάπηρες. Γιατί ο δυτικός άνθρωπος δεν είναι υπεύθυνος. Γιατί άλλοι αποφασίζουν γι’ αυτόν και τη μοίρα του κι έτσι και ο ίδιος αδιαφορεί για τη μοίρα των άλλων. Ακόμα και για τη μοίρα του διπλανού του. Και φυσικά ακόμα και για τη δική του μοίρα.
Ευθύνη είναι να ντρέπεσαι και να επαναστατείς όχι μόνο όταν σε αδικούν αλλά και όταν αδικούν τον οποιονδήποτε, ακόμα κι όταν ζει χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά σου, όπως τα παιδιά της μαύρης Αφρικής, της Ασίας, της Παλαιστίνης και του Ιράκ, αυτές οι αθώες υπάρξεις που δεν φταίνε σε τίποτα και που είναι θύματα της εκμετάλλευσης και της αδιαφορίας των πλούσιων λαών.
Και δυστυχώς ανάμεσα σ’ αυτούς πρέπει να υπολογίζουμε τώρα και την δική μας παρουσία, αδιάφορο εάν μέσα στην πλούσια Ευρώπη μας θεωρούν φτωχούς συγγενείς. Φαίνεται πως όσο πιο πολύ τρώει κανείς, τόσο το δέρμα του χοντραίνει. Οι άνθρωποι γίνονται παχύδερμα και δεν δίνουν μια δεκάρα για όσα κακά και ανάποδα συμβαίνουν γύρω τους, φτάνει οι ίδιοι να περνάνε καλά. Προς τα εκεί δυστυχώς βαδίζει και ο λαός μας. Γι’ αυτό θα πρέπει να μπει φρένο όσο υπάρχει ακόμα καιρός.
Και η μόνη μας ελπίδα είναι πια τα παιδιά, οι έφηβοι, οι μαθητές, οι σπουδαστές, οι νέοι εργαζόμενοι και οι νέοι αγρότες. Τα ελληνικά νιάτα επωμίζονται το ιστορικό χρέος να βγάλουν την Ελλάδα απ’ τον βούρκο και τη λάσπη, όπου την σπρώχνουν όσοι δικοί μας και ξένοι έχουν συμφέρον να μεταβάλουν τους λαούς σε πειθήνια κοπάδια που υπακούουν και ακολουθούν τον βοσκό και τα μαντρόσκυλά του. Μόνο που σήμερα οι εχθροί των λαών φορούν λογιών-λογιών μεταμφιέσεις για να μην τους γνωρίσουν οι αφελείς και οι αμέριμνοι.
Να λοιπόν ποιο θα πρέπει να είναι το πρώτο σας καθήκον, εσάς των καθηγητών και των μαθητών: Να ρίξετε τις μάσκες, να πετάξετε μακριά τις μεταμφιέσεις και να αποκαλύψετε το αληθινό πρόσωπο της Εξουσίας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης που χτυπά στα πιο ευαίσθητα σημεία των λαών, όπως είναι η συλλογική τους μνήμη και ο εθνικός τους πολιτισμός.
Να λοιπόν που ξαναγυρίσαμε στην αρχή του συλλογισμού μας: Λαός χωρίς μνήμη και χωρίς τον δικό του πολιτισμό δεν μπορεί να έχει την δική του Δημοκρατία, γιατί στην ουσία δεν είναι υπεύθυνος και επομένως δεν είναι Ελεύθερος.
Κι όταν λέω «τη δική του Δημοκρατία», εννοώ αυτό που ακριβώς συμβαίνει σήμερα, που ο Ελληνικός Λαός είναι κυρίαρχος μια Κυριακή κάθε 3 ή 4 χρόνια. Στο μεσοδιάστημα των 1000 έως 1200 ημερών, άλλοι είναι που κυριαρχούν. Όσοι έχουν τα μέσα να διαμορφώνουν καθημερινά την πληροφόρηση και ενημέρωση. Την κρίση μας, τα γούστα μας, τα οικονομικά μας, την καθημερινή πραγματικότητα και το μέλλον μας. Στο πλοίο «Ελλάς» εμείς οι πολλοί είμαστε στις μηχανές και στα αμπάρια κι ούτε ξέρουμε πώς και για πού αρμενίζουμε. Αυτά τα γνωρίζουν αυτοί οι λίγοι, που χωρίς να μας ρωτήσουν κρατάνε το τιμόνι. Όσο για το πού πάμε, αυτό το βλέπουν οι επιβάτες με τις λουξ καμπίνες και τα σαλόνια, όπου όχι μόνο χορεύουν μεταξύ τους αλλά μας χορεύουν και όλους εμάς. Μας χορεύουν, μας κοροϊδεύουν και μας δουλεύουν, αφού κατάφεραν να μας καταντήσουν χαζοχαρούμενους λαθρεπιβάτες μέσα στην ίδια μας τη χώρα.
Τελειώνοντας θα ήθελα να σας πω ότι για την ώρα εκείνο που προέχει για την ανθρωπότητα είναι να σώσουμε την Ειρήνη. Σήμερα στην Αμερική (ΗΠΑ) έχει διαμορφωθεί ένας πρωτόγνωρος ιμπεριαλισμός, που εγώ τον χαρακτηρίζω σαν «λαϊκό», με την έννοια ότι έχει την ενεργητική υποστήριξη της πλειοψηφίας του αμερικανικού λαού.
Είναι φανερό πια ότι ο μέσος Αμερικανός έχει φουσκώσει από υπερηφάνεια για την δύναμή του, κυρίως την στρατιωτική και καμαρώνει όταν βλέπει τον στόλο και την αεροπορία του να λιώνουν με σίδερο και με φωτιά πόλεις, χωριά, χώρες ολόκληρες, γνωρίζοντας ότι κάτω από τα ερείπια υπάρχουν χιλιάδες και χιλιάδες νεκροί γέροι, γυναίκες και μικρά παιδιά. Όπως συνέβαινε άλλοτε με τους Ναζί, σιχαίνονται τους «κατώτερους» λαούς όπως λ.χ. τους Άραβες και νοιώθουν απόλαυση να βλέπουν να τους βασανίζουν και να τους σέρνουν γυμνούς σαν σκυλιά μικροσκοπικές βασανίστριες Αμερικάνες που όπως έμαθα έχουν διπλώματα Πανεπιστημίων. Τόσο ψηλά ανέβηκε εκεί το επάγγελμα του βασανιστή…
Τώρα, μετά το Ιράκ, σχεδιάζουν να επιτεθούν στο Ιράν και γι’ αυτό κόπτονται τόσο πολύ και για την Κύπρο, την οποία σκοπεύουν να μεταβάλουν με το σχέδιο Ανάν σε μεγάλη στρατιωτική βάση, μιας και το Ιράν δεν είναι Ιράκ και θα χρειαστούν εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες για να το καταλάβουν.
Γι’ αυτόν τον λόγο εγώ τουλάχιστον, σ’ αυτές τις κρίσιμες ώρες, μετρώ την προοδευτικότητα και την αντιδραστικότητα του καθενός θέτοντας το ερώτημα: Με ποιον είσαι; Με τον Πόλεμο ή με την Ειρήνη; Με κείνους που κάνουν ή ανέχονται τον Πόλεμο ή με κείνους που υπερασπίζονται την Ειρήνη;
Όλα κρίνονται σήμερα από την εξέλιξη που θα έχει αυτή η σύγκρουση. Και πρώτα απ’ όλα το μέλλον της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας και του Πολιτισμού.
Μακάρι εσείς οι νέες και οι νέοι να γίνετε πρωτοπόροι σ’ αυτόν τον μεγάλο αγώνα, μιας και το μέλλον είναι δικό σας.
Σας χαιρετώ με αγάπη,
Μίκης Θεοδωράκης
Αθήνα, 27.3.2006