ΑΦΙΕΡΩΜΑ # 200 χρόνια Ελλάδα & ο Μίκης Θεοδωράκης

Στην επέτειο των 200 χρόνων από την παλιγγενεσία, ξετυλίγομε το νήμα της ιστορίας μας.
Ένας φάκελος του mikisguide για την Επανάσταση του 1821 και τον ιστορικό απόηχό της, μέσα από τα κείμενα, τις μουσικές και τις ζωγραφικές, των πρωταγωνιστών, των λογοτεχνών και των καλλιτεχνών. Κεντρικό πρόσωπο είναι ο Μίκης Θεοδωράκης, ο οποίος είναι ο μοναδικός εν ζωή Έλληνας με πολλαπλές άμεσες και έμμεσες, φυσικές και πνευματικές συνδέσεις με την επανάσταση του 1821 και την μεταγενέστερη ελληνική ιστορία.
Το ΑΦΙΕΡΩΜΑ μας συμπληρώνεται με τα επαναστατικά ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ: Τα ΑΠΑΝΤΑ του Ρήγα, του Σολωμού, του Κάλβου, του Κολοκοτρώνη, του Μακρυγιάννη και με την Ελληνική Νομαρχία του Ανωνύμου Έλληνα.

Στο άμεσο μέλλον, το ΑΦΙΕΡΩΜΑ αφού συμπληρωθεί και με άλλα θέματα, θα εκδοθεί σε βιβλίο από τις εκδόσεις «ΠΥΞΙΔΑ».

Αποσπάσματα από το βιβλίο Γιώργου Αγοραστάκη, «Το πνεύμα της Επανάστασης του ’21 και ο Μίκης Θεοδωράκης», Εκδόσεις Πυξίδα 2021. Ο Πρόλογος & η Εισαγωγή …Οδηγός μας σ’ αυτό το ιστορικό οδοιπορικό είναι ο Μίκης Θεοδωράκης. Ο Θεοδωράκης είναι ο άνθρωπος που συνδέεται με πολλαπλές άμεσες και έμμεσες, φυσικές και πνευματικές συνδέσεις με την Ελληνική επανάσταση του 1821 και την κληρονομιά της. Ο άνθρωπος που εξέφρασε με το έργο του, καλλιτεχνικό και θεωρητικό, το πνεύμα της επανάστασης του ’21 στην εποχή μας και είχε την ισχυρότερη επίδραση στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και της νεοελληνικής κουλτούρας. Ο άνθρωπος που συμβολίζει την επανάσταση και το πνεύμα της. Που ο ίδιος αυτοχαρακτηρίζεται επαναστάτης και αναγνωρίζει το χρέος προς την πατρίδα, σε αλληλουχία με τους επαναστάτες προγόνους του.

Μια επίκαιρη ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου του 2000. Το μήνυμά του «…να σκύψουμε όλοι μαζί επάνω στο αληθινό, στο ουσιαστικό 1821 και να ξαναξεκινήσουμε όλοι μαζί οικοδομώντας τη νέα Ελλάδα, όχι αποκλειστικά -όπως το κάναμε έως τώρα- με τα μοντέλα και τις σκέψεις των ξένων αλλά με τα δικά μας, αυτά που οι ρίζες τους χάνονται στα βάθη των αιώνων…»
Προλογικό σημείωμα του Μίκη Θεοδωράκη στην έκδοση του ΒΗΜΑΤΟΣ «Οι ποιητές της Ρωμιοσύνης», για τον Διονύσιο Σολωμό. Ο Μίκης Θεοδωράκης θυμάται τα παιδικά του χρόνια όταν από παιδί γνώρισε το Σολωμό στην βιβλιοθήκη του πατέρα του και «…από τότε, εξακολουθεί μέχρι και σήμερα αδιάλειπτα να βρίσκεται, μέσα στην καρδιά και τη σκέψη μου. Δεν είναι υπερβολή να πω ότι το έργο του με σημάδεψε…»
Τάσσος
Ο Μίκης Θεοδωράκης κατά τη περίοδο της χούντας εξορίστηκε μαζί με την οικογένειά του στην Ζάτουνα. Εκεί τέθηκε σε κατ’ οίκον απομόνωση από μια ολόκληρη διμοιρία χωροφυλάκων η οποία τον επιτηρούσε σε εικοσιτετράωρη βάση, από τον Αύγουστο του 1968 έως τον Νοέμβριο του 1969. Εκεί στην εξορία και στην απομόνωση ο Μίκης Θεοδωράκης γράφει πολιτικά και θεωρητικά κείμενα, μουσική και ποιήματα. Συνθέτει 11 κύκλους τραγουδιών με τον τίτλο «Αρκαδίες». Ο χώρος, το χωριό, τα βουνά τον υποβάλουν στο πνεύμα του ’21. Τούτο φαίνεται από τα ποιήματα και τα τραγούδια που γράφει. Τρεις από τις Αρκαδίες που θα συνθέσει, προσκαλούν το επαναστατικό πνεύμα του ’21 στο παρόν.
Εξιστόρηση των επαναστατικών γεγονότων στην Κρήτη στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα.
Η συμμετοχή των προγόνων του Μίκη Θεοδωράκη στα Επαναστατικά γεγονότα του 1821 .
Η αντανάκλαση της επανάστασης του ’21 στην ΕΑΜική Αντίσταση του ’41-’44.
Το πνεύμα της Επανάστασης του ’21 μετουσιώθηκε κι αναβίωσε στον απελευθερωτικό αγώνα στις σκληρές συνθήκες της Γερμανικής κατοχής του 1941-44. Η ΕΑΜική Αντίσταση έγινε το νέο Εικοσιένα.
Πως ο Μίκης Θεοδωράκης πήρε το «βά­φτισμα του πυρός» κι εντάχθηκε στο ΕΑΜικό κίνημα.
Δυο κεντρικά κείμενα του απελευθερωτικού αγώνα 1941-1944, στο πνεύμα της επανάστασης του 1821.
1/ Το βιβλίο “Τι είναι και τι θέλει το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο” (1942) του δασκάλου του Έθνους και ιδρυτικού στελέχους του ΕΑΜ Δημήτρη Γληνού.
2/ Ο ιστορικός λόγος του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ, Άρη Βελουχιώτη στην απελευθερωμένη Λαμία, 19 Οκτώβρη 1944
Η επανάσταση του ’21 ήταν ποιητική και μουσική. Ο απελευθερωτικός αγώνας κερδήθηκε με το τραγούδι, το λόγο και το ντουφέκι.
Εδώ θα βρείτε μια μουσική επισκόπηση της περιόδου της Επανάστασης (του πρώτου μισού του 19ου αιώνα). Περιλαμβάνει τα τραγούδια και τα μουσικά έργα των Ελλήνων όπως και των Φιλελλήνων (στην επόμενη ανάρτηση). Των ποιητών και των συνθετών που άντλησαν την έμπνευσή τους από τον αγώνα του Ελληνικού λαού για ελευθερία.
Οι επαναστατημένοι Έλληνες είχαν με το μέρος τους την  πρωτοπορία της ρομαντικής διανόησης στην Ευρώπη. Ο αγώνας των Ελλήνων για ανεξαρτησία ενέπνευσε πολλά και σημαντικά έργα των Ποιητών και των Μουσουργών της Ευρώπης, που εξιδανίκευσαν τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, και τους αγωνιστές του ’21.
Πνεύμα ανήσυχο και τολμηρό μπολιάστηκε από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, οραματίστηκε την εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση των Ελλήνων και των άλλων βαλκανικών λαών και επιχείρησε να την πραγματώσει.
ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ: 1/ Ένα απάνθισμα κειμένων του Ρήγα Βελεστινλή, 2/ Ο Θούριος του Ρήγα Φεραίου, 3/ Η επαναστατική προκήρυξη για τα δίκαια του ανθρώπου
Η ποίηση της επανάστασης. Μια επιλογή από το έργο του Σολωμού.
Ο Σολωμός στάθηκε άξιος ν’ αναδείξει την τεράστια θυσία του αγωνιζόμενου Ελληνικού λαού και να της δώσει την μεγαλύτερη καθολικότητα, υψώνοντας την σε παγκόσμιο σύμβολο.
Η ποίηση του Κάλβου ηχεί ως το σάλπισμα στον αγώνα, γι’ αυτό και ο Μίκης Θεοδωράκης καταφεύγει σ’ αυτήν, για να ενισχύσει το αντιδικτατορικό φρόνημα και να ξεσηκώσει τους Έλληνες κατά της δικτατορίας. Εξόριστος  στην Ζάτουνα της Αρκαδίας το 1969, μελοποίησε τρία ποιήματα από τις Ωδές του Ανδρέα Κάλβου, που αποτελούν το κύκλο «Αρκαδία IV» και περιλαμβάνονται στο δίσκο «Τα Τραγούδια του Αγώνα».
Εδώ θα βρείτε όλο το ποιητικό έργο του Ανδρέα Κάλβου, τις Ωδές του.
“Η προκοπή σας και η μάθησή σας να μη γενεί σκεπάρνι μόνο για το άτομό σας, μα να κοιτάζει το καλό της κοινότητας, γιατί μέσα στο καλό αυτό βρίσκεται και το δικό σας…”
ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ: Ο λόγος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Πνύκα των Αθηνών & Τα Απομνημονεύματα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη
«Τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί και αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι.» «Όταν αγωνιστή μόνος του και φκειάση, ή χαλάση, να λέγη εγώ, όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκειάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε εις το «εμείς» κι᾿ όχι εις το εγώ».
Μια παρουσίαση του Μακρυγιάννη από το Γιώργο Σεφέρη, από το δοκίμιό του: «Ένας Έλληνας,  ο Μακρυγιάννης» & όλα «Τα Απομνημονεύματα του στρατηγού Μακρυγιάννη».
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑ, ήτοι Λόγος Περί ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» το κορυφαίο λόγιο έργο του ελληνικού προεπαναστατικού διαφωτισμού. Ο συγγραφέας «Ανώνυμος ο Έλλην» και ο εκδότης δεν αποκαλύπτουν το πραγματικό όνομά τους. Ένα εθνεγερτικό έργο που εκδόθηκε στην Ιταλία το 1806, αφιερωμένο στον Ρήγα Βελεστινλή (1757–1798).

Ο Αδαμάντιος Κοραής, πνευματικός πατέρας του έθνους

Ο Αδαμάντιος Κοραής υπήρξε από τους πιο φωτισμένους δασκάλους του έθνους, ένας πνευματικός πατέρας, ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους του Ελληνικού Διαφωτισμού. Η προσφορά του στην ιδεολογική προετοιμασία της της Ελληνικής Επανάστασης ήταν τεράστια, ενώ η διδασκαλία του αποτέλεσε σταθμό στην διαμόρφωση του πνευματικού και πολιτικού στοχασμού του νεότερου Ελληνισμού.

Η αυτοθέσμιση των επαναστατημένων Ελλήνων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος) θεμελίωσε την δημοκρατική πολιτεία στην λαϊκή κυριαρχία,  αναγνωρίζοντας ως πηγή των εξουσιών το έθνος και όχι κάποιον μονάρχη. Υιοθέτησε την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, το αντιπροσωπευτικό σύστημα και την καθολικότητα της ψήφου. Θεμελίωσε τα φυσικά κι απαράγραπτα δικαιώματα του ανθρώπου, την ελευθερία, την ιδιοκτησία, την ισονομία, την ασφάλεια, τη θρησκευτική ελευθερία και επιπρόσθετα εξοβέλισε το καθεστώς της δουλείας, όταν αυτό ήταν νόμιμο σε πολλά κράτη.

Η γυναίκα της επανάστασης του ’21

Τα κόκκινα αυγά της επανάστασης τα βάφουνε με αίμα οι γυναίκες -λέει σοφά ο Μίκης Θεοδωράκης-. Τα βάφουν οι μανάδες, οι κόρες, οι αδερφές. Επανάσταση χωρίς αυτές δε γινόταν και δε γίνεται.

Μίκης Θεοδωράκης: Για το πρόβλημα της Ελληνικότητας

Ο Μίκης Θεοδωράκης αναπτύσει τις θέσεις του πάνω στο ζήτημα της Ελληνικότητας, του Ελληνικού Έθνους και της Ελληνικής ταυτότητας. Η «Ελληνικότητα» είναι ενα από τα κεντρικά ζητήματα στην επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανασταση του 1821. Το κείμενο αυτό περιλαμβάνεται στο βιβλίο Θεοδωράκης Μίκης, Κοντογεώργης Γιώργος, Ελληνικότητα και «διανόηση»

Back To Top