1981
-/01: Ο Μ.Θ. ολοκληρώνει το Canto General (σε 13 μέρη) και τις Συμφωνίες αρ.2 και αρ.3. Στη Συμφωνία Νο 2 «Το τραγούδι της γης» ο δημιουργός ενσωματώνει μελωδίες από τη Σουίτα Νο 1 και από το μπαλέτο Αντιγόνη, ενώ στη Συμφωνία Νο 3 ενσωματώνει τη Σουίτα Νο 3. Η 3η Συμφωνία, ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικό συμφωνικά έργα του Θεοδωράκη, βασίζεται στην «Τρελή Μάνα» του Διονυσίου Σολωμού, στους τρεις βυζαντινούς ύμνους της Μεγάλης Παρασκευής και αποσπάσματα από την «Πόλη» του Κωνσταντίνου Καβάφη.
-/02: Μετά από έξη μήνες εκούσιας απομόνωσης στο Παρίσι πηγαίνει στη Νορβηγία προκειμένου να παραστεί σε παράσταση αφιερωμένη στο έργο του, που οργανώνεται από το Εθνικό Θέατρο Μπέργκεν.
-Άνοιξη: Περιοδεία παρουσίασης του Canto General (Μάρτ.-Απρ.)
17-28/03: Πρώτη εκτέλεση της τελικής μορφής του Canto General στην Ανατολική Γερμανία, στο περίφημο Palast der Republik με τη συμμετοχή της Μαρίας Φαραντούρη, του Heiner Vogt και της Rundfunkchor Berlin. Ταυτόχρονα κυκλοφορεί στην Ανατολική Γερμανία ένα διπλό LP με τίτλο «El Canto General».
10/05: ο νέος Πρόεδρος της Γαλλίας François Mitterrand προσκαλεί το Μ.Θ. να παραβρεθεί στην τελετή ορκωμοσίας του στο Προεδρικό Μέγαρο στο Παρίσι και ο Θεοδωράκης ανταποκρίνεται.
-/05: παρουσίασης του Canto General στο φεστιβάλ Βουδαπέστης, Ουγγαρία.
Καλοκαίρι: Περιοδεία στη Λατινική Αμερική Κούβα, Νικαράγουα με το Canto General
29/07: Ο Μ. Θ. στην Αβάνα Κούβα, συναυλία μπροστά απ’ τον καθεδρικό ναό της Αβάνας με το Canto General. Συνάντηση με τον Φιντέλ Κάστρο. Στο τέλος ο Κάστρο δηλώνει στους δημοσιογράφους [δες στο βίντεο]: «Πιστεύω ότι η μουσική είναι ακόμα πιο δύσκολη από την πολιτική. Η απόδειξη είναι ότι υπάρχουν περισσότεροι πολιτικοί στον κόσμο και λιγότεροι μουσικοί. Υπάρχουν, όμως, ακόμα λιγότεροι επαναστάτες καλλιτέχνες, αν και οι καλλιτέχνες γενικά εύχονται την επανάσταση. Υπάρχουν πολλοί πολιτικοί που δεν είναι επαναστάτες. Έτσι, το ποσοστό των επαναστατών καλλιτεχνών είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό των πολιτικών».
Εδώ: Οι καλύτεροι φίλοι: Φιντέλ Κάστρο – Μίκης Θεοδωράκης
-/09-/10: o Μ.Θ. συμμετέχει στην προεκλογική καμπάνια του ΚΚΕ ως υποψήφιος Βουλευτής β’ Πειραιώς.
18/10: Βουλευτικές εκλογές. Εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ. Πρωθυπουργός ο Α.Παπανδρέου. Ο Μ.Θ. επανεκλέγεται, στη Β’ εκλογική περιφέρεια Πειραιά, ως ανεξάρτητος υποψήφιος στη λίστα του ΚΚΕ.
Σχετ: Το 1981 ξεκινά μια νέα δημιουργική περίοδος για το Μίκη Θεοδωράκη
2-5/12: 3 συναυλίες με το Canto General στο Finlandia House στο Ελσίνκι με την Arja Saijonmaa και τον Tapani Kansa
15/12: Ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ επισκέπτεται την Αθήνα προσκεκλημένος της κυβέρνησης Παπανδρέου. Συναντάται και με το Μ.Θ. και του παραγγέλνει να συνθέσει έναν ύμνο για την ΟΑΠ, ο οποίος θα προταθεί να αποτελέσει τον επίσημο ύμνο του Παλαιστινιακού Κράτους, όταν επιτευχθεί η επίσημη ίδρυσή του!
Κυκλοφορία 1981: Δίσκος «Ραντάρ» Μουσική Μίκης Θεοδωράκης, στίχοι Κώστας Τριπολίτης και ερμηνεία Γιώργος Νταλάρας, 33 στροφών (Minos)
1982
Το 1982 ήταν μια παραγωγική χρονιά για το Μίκη Θεοδωράκη. Πολλά από τα συμφωνικά του έργα εκτελέστηκαν και ηχογραφήθηκαν στην Α.Γερμανία.
24/01: Το 1981, ο Γιάσερ Αραφάτ επισκέπτεται την Ελλάδα, ως ηγέτης της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Κατά την παραμονή του στην Ελλάδα, συναντάται με τον τότε βουλευτή (με το ΚΚΕ) Μίκη Θεοδωράκη και του ζητά να συνθέσει έναν ύμνο για την ΟΑΠ, ο οποίος θα προταθεί να αποτελέσει τον επίσημο ύμνο του Παλαιστινιακού Κράτους, όταν επιτευχθεί η επίσημη ίδρυσή του! Στις αρχές του επόμενου έτους (1982). O Μίκης Θεοδωράκης αποδέχεται την πρόσκληση του Γιάσερ Αραφάτ και επισκέπτεται την Βηρυτό, ως καλεσμένος του Υπουργού Πολιτισμού του Λιβάνου και της ΟΑΠ, για να παρουσιάσει το έργο του!
Στην Βουλή των Παλαιστινίων στη Βηρυτό, η ηγεσία της ΟΑΠ και οι Παλαιστίνιοι βουλευτές άκουσαν τη μουσική από μαγνητόφωνο και άπαντες την επικύρωσαν ως τον εθνικό τους ύμνο και του έδωσαν τίτλο «Πορεία προς την Ιερουσαλήμ».
Ο Εθνικός Ύμνος των Παλαιστινίων
5/02: Πρεμιέρα του Κοντσέρτο για πιάνο Νο 1 του 1958 και της Συμφωνίας αρ. 2 στη μεγάλη αίθουσα του Μεγάρου της Δημοκρατίας “Palast der Republik” του Ανατολικού Βερολίνου, με σολίστ τον Κυπριανό Κατσαρή. Η ίδια συναυλία έγινε στις 7/2 και στο Halle Ανατολικής Γερμανίας. Την συναυλία παρακολούθησε και ο Γ.Γ.του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης.
29/4: Πρεμιέρα της Συμφωνίας αρ.3 με μαέστρο τον Heinz Rogner, στην Komische Oper του Ανατολικού Βερολίνου.
2/05: Αποδημία του Ευάγγελου Παπανούτσου (1900-1982). Ο Παπανούτσος ήταν σημαντικός Έλληνας παιδαγωγός, και φιλόσοφος. Η συμβολή του στη λειτουργία και στην ανακαίνιση της Ελληνικής Παιδείας είναι γνωστή και μεγάλη. Ο Μ.Θ. έφηβος παρακολουθούσε τις διαλέξεις του στην Τρίπολη (1942-43), στην οποία ήταν Διευθυντής στην Παιδαγωγική Ακαδημία και μελετούσε τα βιβλία του «Τριλογία του Πνεύματος», «Περί τέχνης», «Περί ηθικής», «Περί επιστήμης». Η διαμόρφωση των φιλοσοφικών απόψεων του νεαρού Μίκη επηρεάστηκε έντονα από τον Παπανούτσο.
25/05: παρουσιάζεται το “Άξιον Εστί” στο Kulturpalast της Δρέσδης στη γερμανική γλώσσα και σε μετάφραση του Dirk Mandel. Διηύθυνε ο Μίκης Θεοδωράκης, στο ρόλο του «λαϊκού» τραγουδιστή ήταν ο Christian Steyer, ψάλτης ο βαρύτονος Gothart Stier και αφηγητής ο Friedrich Wilhelm. Μπουζούκι έπαιξε ο Λάκης Καρνέζης και σαντούρι ο Εric Kross. Συμμετείχαν η Ορχήστρα της Μουσικής Ακαδημίας «O Carl Maria von Weber» της Δρέσδης, η Παιδική Χορωδία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Δρέσδης, η Χορωδία του Μπετόβεν VEB Elektromaschinenbau Sachsenwerk της Δρέσδης και η FDJ Χορωδία ΕΟS Kreuzschule της Δρέσδης.
Το ίδιο έργο παρουσιάστηκε και στη Λειψία, στις 16 Οκτωβρίου στο Gewandhaus από 500 εκτελεστές, με τον Gunther Emmerlich στη θέση του Christian Steyer, στο ρόλο του τραγουδιστή. Αυτή η παράσταση μαγνητοσκοπήθηκε, ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε σε διπλό δίσκο από την Eterna Records.
9/07: Ο Μ.Θ. διευθύνει το Κοντσέρτο για πιάνο του 1958 και τη Συμφωνία αρ.2 στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Διεθνούς Φεστιβάλ Έχτερναχτ του Λουξεμβούργου.
17/09: Αποδήμησε πρόωρα ο Μάνος Λοΐζος (1937-1982) ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες συνθέτες. Πολιτικά αριστερός και στρατευμένος καλλιτέχνης στο έντεχνο τραγούδι, ακολούθησε το δρόμο που χάραξε ο Μίκης Θεοδωράκης. «Είχα την ευτυχία και τη χαρά να συναντήσω τον Μάνο Λοΐζο από τα πρώτα του βήματα -θα πει ο Θεοδωράκης-. Τον θυμάμαι στο σπίτι μου στη Νέα Σμύρνη, να κάθεται απέναντι μου ώρες αμέτρητες καθώς οι συζητήσεις μας δεν είχαν τελειωμό… Ο Λοΐζος δεν κατασκεύαζε. Και αν το ήθελε, δεν θα μπορούσε. Γεννούσε. Κι αυτό γιατί έτσι το ένιωθε… Τρυφερός και καλός, γινόταν ακόμα πιο τρυφερός και πιο καλός μέσα στην προσπάθεια, τις δοκιμασίες, στον αγώνα. Δεν ήταν πλατάνι ή βαλανιδιά. Ήταν μια πλαγιά πολύχρωμα λουλούδια που έλαμπαν καθώς τα χτυπούσε ο ήλιος. Και θα λάμπουν για πάντα και πιο πολύ όσο θα υπάρχει και θα λάμπει στον κόσμο αυτός ο μοναδικός ήλιος: Η καρδιά του ανθρώπου!»
8/10: Αμβέρσα, συναυλία Μ.Θ. με την ορχήστρα O.R.T.L. Λουξεμβούργου. Σολίστ ο Κυπριανός Κατσαρής. Διηύθυνε ο Μ.Θ.
16/10: συναυλία με το “Άξιον Εστί” στα γερμανικά στο Gewandhaus στη Λειψία όπως πριν στη Δρέσδη με 500 εκτελεστές. Μια παράσταση που ηχογραφήθηκε ζωντανά και μεταδόθηκε και από το γερμανικό ραδιόφωνο.
Κυκλοφορία 1982: το βιβλίο «Θεοδωράκης Μίκης, Μαχόμενη κουλτούρα, Εκδ. Σύγχρονη Εποχή, 1982» με τα κυριότερα άρθρα του για τη μουσική και τον πολιτισμό της περιόδου 1975-1982.
Κυκλοφορία 1982: Δίσκος «Χαιρετισμοί» του Μίκη Θεοδωράκη, σε στίχους της Αγγελικής Ελευθερίου και του Γιάννη Θεοδωράκη, ενώ ένα τραγούδι, το τελευταίο το δίσκου, το Χαίρε, είναι σε στίχους του ίδιου του συνθέτη. Ερμηνεία Δήμητρα Γαλάνη, συμμετέχει η χορωδία της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου. Εξώφυλλο του Γιάννη Τσαρούχη.
Κυκλοφορία 1982: Mikis Theodorakis: Symphony No. 3 (1982 version), Moscow Symphony Orchestra and Chorus conducted by / Coro y Orquesta Sinfónica de Moscú dirigidos por Dimitry Kitayenko
1983
23/02: Πρεμιέρα του έργου Κατά Σαδδουκαίων Πάθη σε μετάφραση του Dirk Mandel στο Θέατρο Μετροπόλ του Ανατολικού Βερολίνου, υπό τη διεύθυνση του Hans-Peter Frank.
27/03: Το τροπάριο της Κασσιανής σε μια διασκευή για τετράφωνη μικτή χορωδία, που έγραψε έφηβος ο Μ.Θ. ανεβαίνει 40 χρόνια μετά στην ίδια εκκλησία της Τρίπολης.
27/03: Το τροπάριο της Κασσιανής σε μια διασκευή για τετράφωνη μικτή χορωδία, που έγραψε έφηβος ο Μ.Θ. ανεβαίνει 40 χρόνια μετά στην ίδια εκκλησία της Τρίπολης.
10/05: συναυλία με το Canto General, Stadthalle, Karl Marx Stadt με το Γερμανό μαέστρο Muller Subel
21/5: Παρουσιάζεται η Λειτουργία αρ. 2 από τη Dresdner Kreuzchor της Δρέσδης στο Μουσικό Φεστιβάλ της Δρέσδης και υπό τη διεύθυνση του Martin Flämig.
Καλοκαίρι Συναυλίες Μ.Θ. στην Ελλάδα με τους Αλίκη Καγιαλόγλου, Καρνέζη και Θωμόπουλο.
-/06 Περιοδεία στην Ισπανία με το “Canto General” και με Σουηδούς καλλιτέχνες.
Με την ίδια σύνθεση παρουσιάζεται λίγο αργότερα και στο Θέατρο Λυκαβηττού το Σεπτέμβρη 1983, με την ΜΑΡΙΑ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ, τον ΠΕΤΡΟ ΠΑΝΔΗ, μπουζουκι ο Χρήστος Μητρέντζης, τη χορωδία SAINT JACOB, και την ορχήστρα της ΣΤΟΚΧΟΛΜΗΣ.
Μαγνητοσκοπημένη η συναυλία από την ΕΡΤ:
CANTO GENERAL_A MEROS_MIKIS THEODORAKIS 1983
CANTO GENERAL_B MEROS_MIKIS THEODORAKIS 1983
23/06: Ο Maurice Béjart (Μορίς Μπεζάρ) με τα μπαλέτα του, παρουσίασε στο Ηρώδειο τους 7 Ελληνικούς Χορούς – “Thalassa – Mare Nostrum” του Μίκη Θεοδωράκη. Ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε τους Ελληνικούς Χορούς το 1977, ως μια σουίτα Μπαλέτου για σόλο μπουζούκι και ορχήστρα, την οποία αφιέρωσε στον Maurice Bejart το 1980.
O Μορίς Μπεζάρ με το Μπαλέτο του παρουσιάζει τους Ελληνικούς Χορούς του Μίκη Θεοδωράκη
-/07 Περιοδεύει στη Βουλγαρία και δίνει τέσσερις συναυλίες
O Μ. Θεοδωράκης διευθύνει το Άξιον Εστί στο Burgas Βουλγαρίας
29/07: Ανεβαίνει στο Ηρώδειο η 3η Συμφωνία του Μ.Θ. με ρωσική ορχήστρα και διευθυντή τον Κιταγιένκο.
27/08: Λαϊκή συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη στο Κοκκινόβραχο (στο μεταγενέστερο «Κατράκειο θέατρο») στα πλαίσια των εκδηλώσεων «Μουσικός Αύγουστος» με το Γιώργο Νταλάρα.
28/08: Ο Μ.Θ. διοργανώνει συναυλία προς τιμήν του Βασίλη Τσιτσάνη, στo ίδιο θέατρο.
-/09 Συναυλία με το CANTO GENERAL στο Θέατρο Λυκαβηττού
6/10: Απονέμεται στο Μίκη Θεοδωράκη το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης Λένιν για την συμβολή του στην Ενίσχυση της Ειρήνης μεταξύ των Λαών. Ο Θεοδωράκης μεταβαίνει στη Μόσχα και το παραλαμβάνει.
Απονέμεται στο Μίκη Θεοδωράκη το “Διεθνές Βραβείο Ειρήνης Λένιν”
-/11 Παρουσιάζει το Canto General στη Βιέννη, στα πλαίσια της Δεύτερης Διεθνούς Διάσκεψης για την Ύφεση και την Ειρήνη
Κυκλοφορία 1983: το βιβλίο, Θεοδωράκης Μίκης, Ανατομία της μουσικής, Εκδ. Σύγχρονη Εποχή, 1983 (β’ έκδοση 1990, Αθήνα: Γνώσεις), μια ολοκληρωμένη ανάλυση της δικής του αισθητικής άποψης για τη μουσική και ιδιαίτερα για τη συμφωνική μουσική του 20ού αιώνα.
1984
1984: Με πρωτοβουλία του Μ.Θ. ιδρύεται η Ένωση Δημιουργών Ελληνικού Τραγουδιού (ΕΔΕΤ), για να αντιμετωπίσει τα θέματα της πνευματικής ιδιοκτησίας και τον ασφυκτικό κλοιό που δημιουργήθηκε γύρω από το ελληνικό τραγούδι από τα οργανωμένα συμφέροντα των Μεγαλοεκδοτών Δίσκων. Στην ΕΔΕΤ συμμετέχει το σύνολο (πλην λίγων εξαιρέσεων) των πιο σπουδαίων συνθετών-ποιητών, γεγονός που κινητοποιεί στο πλευρό της την κοινή γνώμη. Ακολούθησε η διαμάχη ανάμεσα στην ΕΔΕΤ, και την Ένωση Τραγουδιστών Ελλάδας (ETE). Αποκορύφωμα της διαμάχης η «απαγόρευση» να τραγουδούν δικές τους συνθέσεις, που απηύθυναν οι Χατζηδάκης και Θεοδωράκης προς τα στελέχη της ETE. Στα πλαίσια της ΕΔΕΤ αποφασίστηκε η έκδοση Λευκής Βίβλου με τον τίτλο STARSYSTEM. Τελικά όμως όλα τα μέλη της Συντακτικής Επιτροπής απέσυραν την υπογραφή τους λόγω των πιέσεων που δέχθηκαν. Έτσι το βιβλίο κυκλοφόρησε μόνο με την υπογραφή του Μ. Θεοδωράκη, γεγονός που τον έφερε σε σύγκρουση με την ελληνική βιομηχανία και εμπορία δίσκων. Επί μια δεκαετία ο διασημότερος των Ελλήνων συνθετών δεν είχε την ευχέρεια να εκδώσει τη μουσική του στη χώρα του. Με εξαίρεση τον “ΣΕΙΡΙΟ” του Μάνου Χατζιδάκι.
18/01: Έφυγε ο Βασίλης Τσιτσάνης (18 Ιανουαρίου 1915 – 18 Ιανουαρίου 1984) ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες λαϊκούς συνθέτες, στιχουργούς και τραγουδιστές του 20ού αιώνα. «Ο Τσιτσάνης σφραγίζει με το έργο του βαθιά και τελειωτικά την εποχή μας. Αυτό το παιδί που έφυγε από τα Τρίκαλα μετουσίωσε την πεμπτουσία της μουσικής μας παράδοσης και μας τη ξαναέδωσε σε νέες, απλές και τέλειες μουσικές φόρμες.». Ήταν Αύγουστος του 1983, όταν σε συναυλία προς τιμήν του Τσιτσάνη στη Νίκαια, ο Μίκης Θεοδωράκης είπε αυτά τα λόγια για εκείνον αποκαλώντας τον στο τέλος δάσκαλο όλων των μουσικών και ποιητών. «…Να όμως που εμείς, μια ολόκληρη γενιά, μουσικοί και ποιητές, σε αναγνωρίσαμε και σε αναγνωρίζουμε για δάσκαλό μας. Ακολουθήσαμε, με τις δικές μας δυνάμεις, τον δρόμο που εσύ και οι σύντροφοί σου πρώτοι χαράξατε..»
19/05: Παγκόσμια πρεμιέρα της Συμφωνίας αρ. 7 «Εαρινής» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου και Γιώργου Κουλούκη στο Kulturpalast της Δρέσδης στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Μουσικής, υπό τη διεύθυνση του Christian Hauschild. Ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος όπως και ο συνθέτης παραβρίσκονται στην παράσταση.
-/05: Μετά τη Δρέσδη ακολούθησε η Μόσχα. Η 7η Συμφωνία ανεβαίνει στην Αίθουσα ωδείου Τσαικόφσκυ με διευθυντή τον Κιταγιένκο
7/06: Μεγάλη συναυλία με το “Canto General” με τον μαέστρο Muller Subel στην πλατεία του Α. Βερολίνου εκεί όπου κάηκαν κατ’ εντολή του Χίτλερ τα βιβλία. Η συναυλία δόθηκε εις ανάμνηση αυτής της επετείου.
25/06: Αποχαιρετιστήρια συναυλία του Γρηγόρη Μπιθικώτση στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας στις 25 Ιουνίου 1984. Την ορχήστρα διευθύνει ο Σταύρος Ξαρχάκος. Συμμετέχουν τραγουδώντας η Μαρία Δημητριάδη, ο Νίκος Δημητράτος, ο Κώστας Μαντζόπουλος και η Χρυσούλα Χριστοδούλου, ενώ για τον Γρηγόρη Μπιθικώτση μιλούν ο Δημήτρης Χριστοδούλου, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος και ο Μίκης Θεοδωράκης που μετά το τέλος της ομιλίας του τραγουδά με τον Μπιθικώτση το «Ροδόσταμο» σε στίχους Νίκου Γκάτσου.
Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης στο Ολυμπιακό Στάδιο (25/6/1984)
-/07: Περιοδεία του Μ.Θ. στις ΗΠΑ και τον Καναδά
2/09: Έφυγε ο Μάνος Κατράκης (Καστέλι Χανίων 1908 – Αθήνα 1984), μια επιβλητική φυσιογνωμία, του θεάτρου και του κινηματογράφου, ένας ανυπότακτος αγωνιστής. Ψηλός, ευθυτενής, με χαρακτηριστική ηχηρή φωνή έγινε ο Αναγνώστης που κόσμησε το Άξιον Εστί. «Για μένα –θα πει ο Μ.Θ.- δεν υπήρχε δεύτερη σκέψη: Μάνος Κατράκης… Κι ας μην ξεχνάμε πως ο Κατράκης τότε ήταν κόκκινο πανί. Πόσοι άλλοι άραγες ηθοποιοί και καλλιτέχνες είχαν πάει στο Μακρονήσι; Περάσαμε ώρες πολλές ο Ελύτης, ο Κατράκης κι εγώ, στο στούντιο της Κολούμπια, έως ότου βρεθεί το σωστό ύφος, που να ταιριάζει με την ποίηση αλλά και με τον γενικό ήχο του έργου. Η ιδέα του Αναγνώστη, δηλαδή η παρουσίαση κειμένων στο δίσκο ήταν δική μου. Και γιατί, όπως είπα, ήθελα να είμαι πιστός στη μορφή της εκκλησιαστικής παράδοσης, δηλαδή στη λειτουργία, αλλά και γιατί πίστευα ότι το μεγάλο κοινό θα πρέπει να μυηθεί στον ποιητικό λόγο, όταν μάλιστα είχε να κάνει με τη μνήμη του λαού μου, που λέει και ο ποιητής. Ήθελα οι επόμενες γενιές να έχουν σαν Ευαγγέλιό τους τα σύγχρονα πάθη της φυλής : την Αλβανία, την Αντίσταση και τον Εμφύλιο.»
Με το Μίκη Θεοδωράκη συμπατριώτες, συναγωνιστές και συνοδοιπόροι βρέθηκαν μαζί και στον αγώνα και στην τέχνη. Από τα μεγάλα έργα που συνεργάστηκαν εκτός από το «Άξιον Εστί» ήταν και το «Τραγούδι του νεκρού αδερφού».
Σύντροφε Μάνο, κρητικόπουλο, Ερωτόκριτέ μας άξιε γιε της Ρωμιοσύνης…
4/09: Συναυλία Μ.Θ. στην Αρχαία Ρωμαϊκή Αγορά, Αθήνα.
9/09: Συναυλία με την 7η συμφωνία του Μ.Θ. στο φεστιβάλ της L’Humanite στο Παρίσι, σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Μόσχας. Διευθύνει ο Ντμίτρι Κιταγιένκο σολίστ: Άουστα Στασιουνάϊτε, Γιολάντα Κουριλάϊτε Βλαδίμηρ Προυντνικώφ, Σερκέϊ Λαρίνε Ακαδημαϊκή Χορωδία της Λετονίας Κρατική Χορωδία του Κάουνας Λιθουανίας
Κυκλοφορεί το 1984: το βιβλίο, Θεοδωράκης Μίκης, Stαr System, Εκδ. Κάκτος, 1984
1985
1985: Οι εσωκομματικές σχέσεις του Θεοδωράκη με το Π.Γ. του ΚΚΕ παρέμειναν, εκ των πραγμάτων, διαταραγμένες ως τις εκλογές του 1985. Στις εκλογές επανεκλέγηκε βουλευτής και τον Γενάρη του 1986, με επιστολή του προς το Π.Γ. του ΚΚΕ, έδωσε την παραίτησή του από το βουλευτικό αξίωμα:
“Όπως σου είπα είμαι ένα τάνκερ και σεις με κλείσατε στη λίμνη των Ιωαννίνων …”
1985: -Ο Μ.Θ. αρχίζει να ασχολείται με την όπερα, ένα είδος που τον απασχολεί έντονα στο εξής. Γράφει την πρώτη του όπερα, τον Κώστα Καρυωτάκη. Θα ακολουθήσουν αργότερα η Μήδεια, η Ηλέκτρα και η Αντιγόνη.
1985: Ίδρυση του Σείριου από το Χατζιδάκι. Οι πρώτοι δίσκοι της νέας εταιρίας είναι ο «Διόνυσος» και η «Φαίδρα» του Μ.Θ.
1985: Απονέμεται στο Μ.Θ. το Βραβείο Ειρήνης και Φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί. Ένα βραβείο με το όνομα του δολοφονημένου αρχισυντάκτη της Miliyet, που απονέμεται σε άτομα και φορείς που προωθούν την ελληνοτουρκική φιλία.
25/01: Ο Ηλίας Ηλιού πέθανε στην Αθήνα, σε ηλικία 80 ετών. Υπήρξε ηγετική κοινοβουλευτική προσωπικότητα της Αριστεράς. Εκλέγεται συνεχώς βουλευτής από το 1951 ως το 1981 με εξαίρεση φυσικά τη δικτατορία όπου εξορίστηκε από τη Χούντα. Τον Ιανουάριο του 1981 ανακοίνωσε από το βήμα της Βουλής την αποχώρησή του από την πολιτική, τονίζοντας πως «έχω τη γνώμη ότι πρέπει κανείς να ξέρει να αποσύρεται έγκαιρα. Είπα λοιπόν να αποσυρθώ τώρα που το μπορώ, για να μη φτάσει η στιγμή να με πιέζουν οι φίλοι να το κάνω και εγώ να μην μπορώ….» Με το Μίκη Θεοδωράκη συνυπήρξαν στη Βουλή, βουλευτές της ΕΔΑ από το 1964 ως το 1967.
[1974] Στάδιο Καραϊσκάκη, Μ.Θ., Ηλίας Ηλιού, Γιάγκος Πεσμαζόγλου, Μαρία Φαραντούρη
[1965] Ηλίας Ηλιού και Μίκης Θεοδωράκης στη Βουλή
18/02: Πρώτη παρουσίαση του «Διόνυσου» στο θέατρο Ορφέας στην Αθήνα. Μουσική & στίχοι: Μίκη Θεοδωράκη, Τραγουδά ο Θανάσης Μωραΐτης & χορωδία. Στην εκδήλωση ο Μάνος Χατζιδάκις παρουσίασε το «Διόνυσο» του Μ.Θ, ως «ένα από τα πιο σημαντικά του έργα, ισάξιο του «Άξιον Εστί» και του «Canto General», ίσως και πιο ισχυρό απ’ αυτά…»
Εκδίδεται και κυκλοφορεί: ο δίσκος Διόνυσος. Πρώτη παραγωγή του «Σείριου» του Μάνου Χατζιδάκι. Πίνακας εξωφύλλου: Μποστ
11/04: Συναυλία με το έργο “Canto General” στο Teatro Colon της Bogota, με την Koλομβιανή χορωδία Tunha και Ορχήστρα
-/04-05: Προεκλογική εκστρατεία. Ο Μ.Θ. υποψήφιος βουλευτής Επικρατείας με το ΚΚΕ. Περιοδεύει την Ελλάδα
2/06: Βουλευτικές εκλογές. Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές. Ο Μ.Θ. εκλέγεται Βουλευτής Επικρατείας με το ΚΚΕ
1/07: συναυλία στο Ηρώδειο με την 7η Συμφωνία υπό τη διεύθυνση του Dmitri Kitaenko
29/07: 60α γενέθλια του Μ.Θ. με συναυλία στην Ελευσίνα με την 7η Συμφωνία υπό τη διεύθυνση του Dmitri Kitaenko
-/08: Συναυλία στις Βρυξέλες με Μαρία Φαραντούρη, Αλίκη Καγιαλόγλου και Θανάση Μωραϊτη
MIKIS THEODORAKIS Popular music concert Brussels 1985
4/09: Συναυλία στη Σόφια στη Bulgaria Saal με την 7η Συμφωνία
28/09: Συναυλία με το Canto General στο Αμβούργο – Live broadcast (28 Sep 1985) & public recording (29 Sep 1985) by the NDR Hamburg Welle in Funkhaus Hamburg, Großer Sendesaal / Τραγούδι: Arja Saijonmaa, Πέτρος Πανδής, Irmgard Schleier
playlist CANTO GENERAL (1985) Saijonmaa & Pandis
13/10: Αποδημία του Αναστάσιου Αλεβίζου (1914 – 1985), γνωστού με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμό Τάσσος. Υπήρξε ένας διακεκριμένος χαράκτης, και αριστερός αγωνιστής. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από την τεχνική αρτιότητά τους και την συγκινησιακή απόδοση της μορφής των απλών ανθρώπων του μόχθου και του πόνου. Φιλοτέχνησε έργα του αγώνα, της αντίστασης, της κοινωνικής διαμαρτυρίας καταγράφοντας γεγονότα της εποχής του. Φιλοτέχνησε πολλά εξώφυλλα των δίσκων του Μίκη Θεοδωράκη και το πορτρέτο του.
28/10: Μίκης Θεοδωράκης: Requiem (Ακολουθία εις κεκοιμημένους) για σολίστ, μικτή χορωδία, παιδική χορωδία και ορχήστρα στο Μητροπολιτικό ναό του Αγ. Αχιλλείου Λάρισας. Ποίηση Αγ. Ιωάννη του Δαμασκηνού. Συμμετέχουν η Missa Ikeoutsi, soprano, Κική Μορφονιού, mezzosoprano Φραγκίσκος Βουτσινός bass, η Χορωδία της Θεσσαλονίκης, η Παιδική Χορωδία του Ωδείου Λάρισας σε διεύθυνση Αντώνη Κοντογεωργίου. Έργο αφιερωμένο στη μνήμη των νεκρών της σφαγής των Καλαβρύτων.
Mikis Theodorakis – REQUIEM – Larissa, 28.10.1985
20/11:Εορτασμός των 60 χρόνων του Μ.Θ. στο θέατρο Αθήναιον στον Περισσό. Μαζί του ο Γρ. Μπιθικώτσης και η Α. Καγιαλόγλου
9/12: Τιμητική εκδήλωση παιδική Χορωδίας Ορχήστρα “Ευγερος” της Κεφαλλονιάς στο θέατρο Βρετάνια.
1986
1986: Ο Μίκης Θεοδωράκης τελειώνει την ενορχήστρωση της πρώτης του όπερας Κώστας Καρυωτάκης και την αφιερώνει στον Μόνο Χατζιδάκι.
1986: Αρχίζει να γράφει μουσική για την τριλογία Ορέστεια. Συνθέτει την 4η Συμφωνία του (Τον Χορικών) σε κείμενα Αισχύλου και Ευριπίδη.
28/02: δολοφονήθηκε ο κορυφαίος σοσιαλιστής πολιτικός, πρωθυπουργός τότε της Σουηδίας Ούλωφ Πάλμε. Ο Πάλμε στάθηκε δίπλα στους αγώνες των Ελλήνων κατά της Χούντας ενώ είχε μεγάλη αγάπη στη μουσική του Μ.Θ. και προσωπική φιλία μαζί του. Η τελετή της κηδείας του γίνεται με το αγαπημένο του τραγούδι, “Καημός” του Μ.Θ. Το τραγούδι “καημός” στην Σκανδιναβία είναι γνωστό ως “ένα τραγούδι για την ελευθερία και την δημοκρατία και στην κηδεία του Πάλμε στις 3/3/1986 τραγουδήθηκε από την τραγουδίστρια του Μίκη Θεοδωράκη Aria Saijonmaa στα σουηδικά.
Olof Palme’s funeral,Aria Saijonmaa sings “Einai megalos o kaimos” music by Mikis Theodorakis
Η φιλανδέζα ερμηνεύτρια Arja Sajonmaa τραγουδά τον ΚΑΥΜΟ του Μίκη Θεοδωράκη στην κηδεία του Ούλοφ Πάλμε στο Δημαρχείο της Στοκχόλμης
23/05: O Θεοδωράκης κοινοποιεί προς τον επικεφαλής της Κ.Ο. του ΚΚΕ Νίκο Καλούδη την παραίτησή του από βουλευτής Επικρατείας του ΚΚΕ καταγγέλλοντας ότι η βουλευτική του ιδιότητα είχε καταστεί «ανάπηρος, άλογος, άεργος και διακοσμητική».
Σχετικό: “Όπως σου είπα είμαι ένα τάνκερ και σεις με κλείσατε στη λίμνη των Ιωαννίνων …”
26/04: -Mετά την καταστροφή στο Τσερνομπίλ, (26/4/1986) πραγματοποιεί μεγάλη περιοδεία με συναυλίες σ΄ όλη την Ευρώπη κατά της ατομικής ενέργειας.
13/06: Γράφει τα τραγούδια σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου, και ηχογραφεί το δίσκο “Μήπως ζούμε σε άλλη χώρα” με τη Μαρία Δημητριάδη
-/09 Στα πλαίσια των προσπαθειών του για την ελληνοτουρκική φιλία δημιουργεί την Επιτροπή Ελληνοτουρκικής Φιλίας με τη συνεργασία γνωστών πνευματικών ανθρώπων όπως ο Αζίζ Νεσίν, ο Γιασέρ Κεμάλ και ο Ζουλφού Λιβανελί, για να φέρει κοντά τους διανοούμενους, καλλιτέχνες και πολιτικούς από τις δύο πλευρές του Αιγαίου. Στην ελληνική Επιτροπή συμμετείχαν εκπρόσωποι όλων των κομμάτων της χώρας. Συνεργάζεται με τον Τούρκο συνθέτη και τραγουδιστή Ζουλφού Λιβανελί, ο οποίος παρουσιάζει τραγούδια του Μίκη μεταφρασμένα στα τουρκικά. Δίνουν μαζί συναυλίες στην Ελλάδα, την Τουρκία και την Ευρώπη.
25/11: Ιδρύθηκε στην Αθήνα η πρώτη Επιτροπή Ελληνο-Τουρκικής Φιλίας και λίγες μέρες αργότερα η αντίστοιχη Τουρκική Επιτροπή. Ο Μ.Θ. με την ευκαιρία του σχηματισμού της Τουρκικής Επιτροπής έδωσε μια μεγάλη συναυλία στην Κωνσταντινούπολη.
Πρωτοβουλίες του Μίκη Θεοδωράκη για την ανάπτυξη της Ελληνοτουρκικής φιλίας
Κυκλοφορίες 1986: Εκδίδονται τα βιβλία
Θεοδωράκης Μίκης, Για την Ελληνική μουσική [1952-1961], Καστανιώτης, 1986
Θεοδωράκης Μίκης, Στοιχεία για μια νέα πολιτική, Εκδ. Gutenberg, 1986
Θεοδωράκης Μίκης, Οι δρόμοι του Αρχάγγελου, τ. 1 -2, Εκδ. Κέδρος, 1986
Κυκλοφορίες 1986: ένας τετραπλός δίσκος του Μίκη. 4 δίσκοι LP, (δύο διπλά άλμπουμ) που περιέχουν 77 τραγούδια. Τραγουδούν: Μαρία Φαραντούρη, Μαρία Δημητριάδη, Πέτρος Πανδής, Αλίκη Καγιαλόγλου, Γιάννης Θωμόπουλος, Θανάσης Μωραίτης και ο Μ.Θ.
Μίκης Θεοδωράκης ~ Τα Τραγούδια μου 1959-1986 (4 LP – 77 τραγούδια)
1987
1987: Συνεχίζει τη δραστηριότητα με τις Επιτροπές Ελληνοτουρκικής Φιλίας
1987: Τελειώνει τη σύνθεση της 4ης Συμφωνίας των Χορικών, κατόπιν παραγγελίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
1987: Συνθέτει τη σουίτα του μπαλέτου Ζορμπάς, που πρωτοπαρουσιάζεται τον επόμενο χρόνο στο Arena di Verona με τεράστια επιτυχία. Η παρουσίαση του έργου του στην Όπερα της Βερόνα, τον ώθησε στη σύνθεση των τριών λυρικών τραγωδιών του αφιερωμένες στους μεγάλους Ιταλούς συνθέτες Βέρντι, Πουτσίνι και Μπελίνι.
10/01: Ανεβαίνει το “Αξιον Εστί” στη Στοκχόλμη
14/02: Πρεμιέρα όπερας Μ.Θ. ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ (ΟΙ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ) 1984-1986
Όπερα σε δύο πράξεις Αθήνα 1984-1986, λιμπρέτο: Μίκης Θεοδωράκης (χρησιμοποιώντας ποιήματα του Κώστα Καρυωτάκη και του Κώστα Βάρναλη). Σκηνοθεσία: Σπύρος Ευαγγελάτος, Μουσική Διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός, Σκηνοθεσία: Σπύρος Ευαγγελάτος, Χορογραφίες: Ολυμπία Γελοδάρη, Πρώτη Παράσταση: 14/2/1987, Εθνική Λυρική Σκηνή Αθήνα. Πρώτη εγγραφή: 1991 – ΣΕΙΡΙΟΣ
Playlist: Μίκης Θεοδωράκης – Κώστας Καρυωτάκης – ΟΠΕΡΑ
3/05: Φεύγει μια μεγάλη Γαλλίδα τραγουδίστρια, η Δαλιδά (1933-1987). Στο ρεπερτόριό της είχε και τα τραγούδια του Μ.Θ.
Dalida – La danse de Zorba
Κυκλοφορία 1987: Δίσκος Μίκης Θεοδωράκης, Τα Πρόσωπα Του Ήλιου, Ποίηση: Διονύσης Καρατζάς, Ερμηνεύουν: Πέτρος Πανδής, Βίκυ Σίμου, Βάνα Βερούτη, Θανάσης Μωραΐτης
Τραγούδι από συναυλία (1997) στην πλατεία Rosa Luxemburgplatz στο Ανατολικό Βερολίνο
Mikis Theodorakis in East Berlin 1987 : 10 Stop here- The Sea at Noon
Κυκλοφορία 1987: Δίσκος Μίκης Θεοδωράκης Μνήμη της πέτρας σε στίχους του Μιχάλη Μπουρμπούλη. Ερμνηνεία Θανάσης Μωραϊτης
Κυκλοφορία 1987: τα βιβλία
Θεοδωράκης Μίκης, Οι δρόμοι του Αρχάγγελου, τ. 3, Εκδ. Κέδρος, 1987
Θεοδωράκης Μίκης, Κώστας Καρυωτάκης, Εκδ. Κάκτος, 1987
Θεοδωράκης Μίκης, Κρυμμένες αλήθειες, Εκδ. Επικαιρότητα,1987
Θεοδωράκης Μίκης, Όλα τα τραγούδια, Εκδ. Κάκτος, 1987
Μακρής Πέτρος, Μίκης Θεοδωράκης κρυμμένες αλήθειες: συνέντευξη ντοκουμέντο, Εκδ. Επικαιρότητα, 1987
1988
1988: Στην Ελλάδα ξεσπάει το σκάνδαλο Κοσκωτά. Η πολιτική κατάσταση βαλτώνει μέσα στη σκανδαλολογία. Τον Αύγουστο ο Α. Παπανδρέου εισάγεται στο νοσοκομείο με σοβαρό καρδιολογικό πρόβλημα και μεταφέρεται εσπευσμένα στο Λονδίνο, όπου και υποβάλλεται σε εγχείρηση από τον καρδιοχειρουργό Μαγκντί Γιακούμπ.
30/1: Πρώτη ελληνοτουρκική συνάντηση κορυφής μετά το 1978. Οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών, Ανδρέας Παπανδρέου και Τουργκούτ Οζάλ, συναντώνται στο Νταβός. Ο Μ.Θ. αναλαμβάνει το ρόλο του πρεσβευτή καλής θέλησης.
Συνάντηση του Μ.Θ. με το πρωθυπουργό Α. Παπανδρέου στο Καστρί και κοινή πρες-κόνφερανς.
Συνάντηση με Οζάλ. τέλος ’88. Ο Θεοδωράκης επικεφαλής της ελληνικής επιτροπής μεταφέρει μήνυμα ειρήνης και φιλίας του Α. Παπανδρέου στον τουρκικό λαό.
-/02: Συνεργασία του Μ.Θ. με τη Gisela May, με την οποία ηχογράφησε -μαζί και με τον Θανάση Μωραΐτη- το δίσκο “Gisela May & Thanassis Moraitis sing Mikis Theodorakis” στο Ανατολικό Βερολίνο. Η Gisela May ήταν μια σπουδαία ηθοποιός και τραγουδίστρια, που ανακαλύφθηκε από τον Hanns Eisler, και έγινε παγκόσμια γνωστή από τις ερμηνείες της στα έργα του Brecht.
-/05: ο Μ.Θ. μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη, την θρυλική τραγουδίστρια του Μπρεχτ Gisela May και την Ισραηλινή Ελινόαρ Μοάβ-Βενιάδη, παρουσία του Ιάκωβου Καμπανέλλη, του τότε καγκελάριου της Αυστρίας Φραντς Βρανίτσκι και δεκάδων χιλιάδων προσκυνητών από όλη την Ευρώπη, πραγματοποίησαν συναυλία στο Μαουτχάουζεν στην Αυστρία, στη συμπλήρωση 50 χρόνων από την ίδρυση του στρατοπέδου. Η ίδια συναυλία επαναλήφθηκε μετά στο Βερολίνο.
Ο Μίκης Θεοδωράκης με το “Μαουτχάουζεν” μέσα στο Μαουτχάουζεν
-/05: παρουσιάζεται το ‘Canto General’ με τη μορφή μπαλέτου από το Tanztheater της Komische Oper στο ‘Palast der Republik’ στο Βερολίνο.
6-8/05: Πραγματοποιείται στο Tübingen το Συνέδριο «ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ» με βασικός εισηγητής το Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος είχε και την ιδέα για την πραγματοποίηση του Συνεδρίου. Σύνεδροι μεταξύ των άλλων ήταν οι: Tschingis Aitmatow (Συγγραφεύς), Christa Wolf (Συγγραφεύς), Carola Bloch (Φιλόσοφος), Robert Jungt (Πολπειολόγος), Nino Pastj (Ιταλός στρατηγός ε.α.), Hans-Peter Dür (Φυσικός, Διευθυντής του Ινστιτούτου Max Planck, κάτοχος του «εναλλακτικού» ΝΟΜΠΕΛ), Walter Jens (Συγγραφεύς, Πρόεδρος της Δυτικογερμανικής Ακαδημίας της Τέχνης, Jacob von Uexküll (Σκηνοθέτης, Ιδρυτής του «εναλλακτικού Βραβείου Νόμπελ» στη Σουηδία), Giuseppe Santomaso (Ιταλός γλύπτης), κ.α. Ο Μ.Θ. στην εισήγησή του παρουσιάζει το Αντιμανιφέστο του.
6-28/08: Η πρώτη παγκόσμια εκτέλεση του μπαλέτου “Zorba il Greco στην Αρένα της Βερόνας στο πλαίσιο του 66ου Φεστιβάλ της Βερόνας για όπερα, μπαλέτο και συμφωνική μουσική. Μια πρώτη μορφή του «Ζορμπά», είχε παρουσιαστεί το 1976 από την Εθνική Λυρική Σκηνή σε χορογραφία Lorca Massine. Μετά από παραγγελία της Όπερας της Βερόνας, ο Μ.Θ. ολοκλήρωσε τη γραφή του συμφωνικού έργου το 1987 και το 1988. Η ενορχήστρωση έγινε για μικτή χορωδία, συμφωνική ορχήστρα, μέτζο σοπράνο, μπουζούκι και κλαρίνο. Στο έργο ενσωματώθηκαν και τα θέματα από το μπαλέτο του Μίκη «Ελληνική Αποκριά». Οι στίχοι των τραγουδιών ήταν των Μιχάλη Κακογιάννη, Οδυσσέα Ελύτη, Νίκου Γκάτσου, Ιάκωβου Καμπανέλλη, Γιάννη Ρίτσου, Ερρίκου Θαλασσινού και του Μίκη Θεοδωράκη. Το λιμπρέτο, η σκηνοθεσία και η χορογραφία ήταν του Lorca Massine, τα σκηνικά και τα κοστούμια του Ferrucio Villagrosi η διεύθυνση της χορωδίας του Aldo Danieli και η μουσική διεύθυνση του Μίκη Θεοδωράκη. Συμμετείχε η Συμφωνική ορχήστρα της Arena di Verona, ενώ σολίστ ήταν η Σοφία Μιχαηλίδου και ο Κώστας Παπαδόπουλος με τον Λάκη Καρνέζη. Οι ηθοποιοί ήταν οι Vladimir Vassiliev (Ζορμπάς), Gheorghe Lancu (Τζων), Donna Wood (Μαρίνα), Rosalba Caravelli (Μαντάμ Ορτάνς) καθώς και μέλη από το μπαλέτο της Arena di Verona.
Το μπαλέτο σημείωσε μια τεράστια επιτυχία. Ο χώρος του θεάτρου γέμιζε ασφυκτικά συγκεντρώνοντας σε πέντε παραστάσεις, περίπου 100.000 θεατές. Λόγω της μεγάλης επιτυχίας εκείνης της σειράς παραστάσεων, τον Αύγουστο του 1990 πραγματοποιήθηκαν στην Βερόνα άλλες πέντε παραστάσεις, ενώ μέχρι σήμερα έχουν γίνει περισσότερες από 1.000 παρουσιάσεις του έργου παγκόσμια.
17/09: Συναυλία με το “Άξιον Εστί” στο Ηρώδειο. Συμμετείχε το πολυμελές Αθηναϊκό Χορωδιακό Σύνολο, η Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα, ο βαρύτονος Ανδρέας Κουλουμπής και ο Νικήτας Τσακίρογλου στον ρόλο του αφηγητή. Τραγούδι ο Γιώργος Νταλάρας. Στο τέλος συμμετέχει και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Η συναυλία δόθηκε στο Ηρώδειο, το χώρο που, πριν από 23 χρόνια (1965), οι κρατικοί υπεύθυνοι είχαν αρνηθεί να δώσουν για το «‘Άξιον Εστί». Την συναυλία αυτή διεύθυνε ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης.
7/10: Συναυλία στο Δυτικό Βερολίνο με την Συμφωνική Ορχήστρα RSO που μεταδόθηκε στις 14.11.1988 από τον ραδιοφωνικό σταθμό SFB. Ο Μ.Θ. με τον Λ. Καρυτινό, την Έλ. Μουζάλα
15/10: Έφυγε η Ραλλού Μάνου. Ήταν η μεγάλη ιέρεια του χορού, η κορυφαία του «Ελληνικού Χοροδράματος». Η ίδια προσδιόρισε την ουσία του ως μια προσπάθεια «δημιουργίας ελληνικής χορευτικής ερμηνείας, αποφεύγοντας τη μίμηση ξένων τρόπων». «Η ελληνικότητα δεν είναι εξωτερικό γνώρισμα, ούτε θέμα υπηκοότητας. Είναι κάτι που το έχεις στο αίμα σου. Έλεγε η Μάρθα Γκράχαμ πως το αίμα μου θυμάται. Υποσυνείδητα δηλαδή φέρνω μέσα μου την παράδοση».
Η Ραλλού Μάνου ανέβασε και χορογράφησε πολλά έργα Ελλήνων συνθετών μεταξύ των οποίων και του Μίκη Θεοδωράκη. Το πρώτον η «Ελληνική Αποκριά» το 1953. Το έργο αυτό άρχισε να γράφεται το 1947, όταν ο συνθέτης ήταν εξόριστος στην Ικαρία, και ολοκληρώθηκε το 1953 με αφορμή τον ομώνυμο μύθο που εμπνεύστηκαν ο Βασίλης Ρώτας και ο Σπύρος Βασιλείου (από την Αποκριά στην Παλιά Αθήνα) και απέδωσε το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου. Το έργο παρουσιάστηκε στην Όπερα της Ρώμης το 1954 μαζί με τον “Καραγκιόζη” του Μάνου Χατζιδάκι. Το Ελληνικό Χορόδραμα, που έκλεινε τότε τρία χρόνια ζωής, έδωσε τρεις παραστάσεις στην Όπερα της Ρώμης, ύστερα από επίσημη πρόσκληση της Ιταλικής Κυβέρνησης.
H Ραλλού Μάνου χορεύει «το Όνειρο» από «Το Τραγούδι Του Νεκρού Αδερφού» του Μίκη Θεοδωράκη. Ερασιτεχνική λήψη, του 1962.
& Μια αυτοβιογραφία της Ραλού Μάνου στο Μονόγραμμα.
30/10: Έφυγε ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, ο Τάσος Λειβαδίτης (1922-1988) και συνεργάτης του Μ.Θ. Η πρώτη συνάντησή του ήταν το 1945 στην ΕΠΟΝ. Η συνεργασία τους τα επόμενα χρόνια θα αποφέρει, στο χώρο της ελληνικής μουσικής, ορισμένα από τα σημαντικότερα τραγούδια του 20ου αιώνα. Ποιήματα και στίχοι του που μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη, είναι στους δίσκους «Πολιτεία» (1961), «Της εξορίας» (1976), «Πολιτεία Γ’ – Οκτώβρης ’78» (1976), «Τα Λυρικά» (1977), «Λειτουργία Νο2: Για τα παιδιά που σκοτώνονται στον πόλεμο» (1987) κ.ά.
Μίκης Θεοδωράκης – Τα Λυρικά (Full Album)
30/09: Κλονίζεται η υγεία του Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, υποβάλλεται σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς στο νοσοκομείο Χέρφιλντ της Βρετανίας.
Η υπόθεση Κοσκωτά παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Ο Θεοδωράκης τον καταγγέλλει με δριμύτητα σε σειρά άρθρων και συνεντεύξεων. Η διαφυγή του (7/11), επιτείνει την πολιτική κρίση στην Ελλάδα. Συλλαμβάνεται τελικά από το FBI στο αεροδρόμιο Μπέντφορντ στη Μασαχουσέτη (23/11)
-/12: Πραγματοποιείται το 2o Διεθνές Συνέδριο «Πολιτισμός της Ειρήνης» στην Κολωνία της Γερμανίας, με συμμετοχή πολιτικών, φιλοσόφων, συγγραφέων, καλλιτεχνών, όπως των Petra Kelly, Joannes Rau, Oskar Lafontaine κ.ά. Εκεί έχει την ευκαιρία στην εισαγωγική εισήγησή του να αναπτύξει τη θεωρία του για τον ελεύθερο χρόνο και τη σημασία του στη διαμόρφωση ελεύθερων ανθρώπων την οποία καταγράφει στο ΑΝΤΙΜΑΝΙΦΕΣΤΟ.
Συνάντηση αργότερα με το Μιττεράν στο Παρίσι σχετικά με το ΑΝΤΙΜΑΝΙΦΕΣΤΟ. Αποφασίζεται να διοργανωθεί το Α’ Ευρωπαϊκό Συνέδριο για τον Πολιτισμό με τη συμμετοχή Αρχηγών Κρατών και Πρωθυπουργών της Ευρώπης. Ο Μιττεράν δέχεται να είναι ένας από τους εισηγητές. Συνάντηση με Ανδρέα Παπανδρέου στο Καστρί για το ίδιο θέμα. Συμφωνεί η Ελλάδα να οργανώσει τη συνάντηση των Δελφών και ορίζεται συνεργασία του Jacques Attali, προσωπικού γραμματέα του Γάλλου προέδρου με τον υπεύθυνο του κέντρου Δελφών κ. Νεάρχου. Το έργο ωστόσο δεν θα ευοδωθεί.
Κυκλοφορία 1988: βιβλίο Θεοδωράκης Μίκης, Οι δρόμοι του Αρχάγγελου, τ. 4, Εκδ. Κέδρος, 1988 (επανέκδοση 2009 τομ. 3, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Είναι αφιερωμένο στην Κρήτη και στο Κρητικό Μ.Θ.
31/12: Βραβεύεται με το Α’ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορηματικής Βιογραφίας για το: Μίκης Θεοδωράκης, Οι δρόμοι του Αρχάγγελου, Εκδόσεις Κέδρος
1989
1989: Χρονιά πυκνών και γρήγορων πολιτικών ανακατατάξεων στην Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη. Ο Θεοδωράκης έχει αποσυρθεί στο Παρίσι. Το Μάιο δίνει τις τελευταίες παραστάσεις του στην Αν.Γερμανία και τον Αύγουστο κάνει την τελευταία ηχογράφηση στη Βουδαπέστη εν μέσω της μεγάλης αναταραχής.
13-14/05: Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της FDJ (Ελεύθερη Γερμανική Νεολαία) στο Ανατολικό Βερολίνο, εκτελείται το ” Canto General ” ως ένα μπαλέτο σε χορογραφία από το Harald Wandtke στο “Palast der Republik” του Αν. Βερολίνου. Το ίδιο έργο είχε παρουσιαστεί πριν ένα χρόνο στο ίδιo θέατρο.
Παράσταση του “Canto General Ballet” στο Palast der Republik στο Ανατολικό Βερολίνο
-/08: Εν μέσω της μεγάλης αναταραχής σ’ όλες τις ανατολικές χώρες γίνεται η πρώτη ηχογράφηση της σουίτας του μπαλέτου του «Ζορμπά» για τη δισκογραφία, στο Ιταλικό Ινστιτούτο της Βουδαπέστης από την Κρατική ορχήστρα της Ουγγαρίας και την Χορωδία της Ραδιοφωνίας της Ουγγαρίας. Σολίστ ήταν η Σοφία Μιχαηλίδη στο τραγούδι και ο Κώστας Παπαδόπουλος με τον Λάκη Καρνέζη στα μπουζούκια. Η διεύθυνση ήταν του Μίκη Θεοδωράκη και του Λουκά Καρυτινού. Το έργο κυκλοφόρησε τότε σε διπλό δίσκο βινυλίου από την Bmg Ariola, ενώ το 1996 η ίδια ηχογράφηση κυκλοφόρησε σε διπλό cd από την Intuition Μusic.
Κυκλοφορίες 1989: βιβλία:
Θεοδωράκης Μίκης, Αντιμανιφέστο, Εκδ. Γνώσεις, 1989
Θεοδωράκης Μίκης, Πού πάμε;, Εκδ. Γνώσεις, 1989
Προλογίζει το βιβλίο – βιογραφία του Κωνσταντίνου Μησοτάκη, «Δ. Δημητράκος, Κώστας Μητσοτάκης, εκδόσεις Παπαζήση, 1989»
1990
1990: Ο Μ.Θ. σε περιοδεία στην Ευρώπη με τίτλο «Κατάσταση Πολιορκίας». Δίνει 36 συναυλίες σ΄ όλη την Ευρώπη υπό την αιγίδα της Διεθνούς Αμνηστείας, παρουσιάζοντας τα «Μετασυμφωνικά» του έργα (Κατάσταση Πολιορκίας, Raven, Επιζών, Επιφάνεια Αβέρωφ).
8/04: Μετά την σύντομη διακυβέρνηση της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΣΥΝ και της Οικουμενικής ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΣΥΝ το 1989, ήρθαν οι εκλογές στις 8 Απρίλη του 1990. Η Νέα Δημοκρατία έλαβε το 46,89% των ψήφων και 150 έδρες στη Βουλή. Ακολούθησαν: ΠΑΣΟΚ 38,61% – 123 έδρες, Συνασπισμός 10,28% – 19 έδρες, Οικολόγοι Εναλλακτικοί 0,77 – 1 έδρα, ΔΗΑΝΑ 0,67% – 1 έδρα, Ανεξάρτητοι 1,01% – 4 έδρες, Εμπιστοσύνη 0,45% – 1 έδρα, Πεπρωμένο 0,25% – 1 έδρα. Με τη στήριξη του ενός βουλευτή της ΔΗΑΝΑ προς τη ΝΔ, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σχημάτισε κυβέρνηση.
Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν υποψήφιος στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Ν.Δ. και εκλέχτηκε ως ανεξάρτητος Βουλευτής συνεργαζόμενος με τη ΝΔ. Στην κυβέρνηση που σχημάτισε στην συνέχεια ο Κ. Μητσοτάκης, ο Θεοδωράκης ανέλαβε Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου παρά τω πρωθυπουργώ και αργότερα Επικρατείας.
Ο Μ.Θ. ξεκαθάρισε τότε ότι συμμετέχει στην κυβέρνηση και συνεργάζεται με τη Ν.Δ. για δύο λόγους: Για την κάθαρση και για την τρομοκρατία.
11/11: Ο Ποιητής της Ρωμιοσύνης Γιάννης Ρίτσος άφησε την τελευταία του πνοή το βράδυ στην Αθήνα σε ηλικία 81 ετών. Κηδεύτηκε στη Μονεμβασιά στις 14 Νοεμβρίου. Ο αγαπημένος ποιητής των Ελλήνων που σπούδασε ιστορία του παρελθόντος και του μέλλοντος στην σύγχρονη σχολή του αγώνα -όπως έλεγε-, άφησε πίσω του ένα τεράστιο έργο που περιλαμβάνει πάνω από 100 ποιητικές συλλογές, 9 πεζογραφήματα και 4 θεατρικά έργα. Το 1960 ο Μ.Θ. ξεκίνησε τη μουσική του επανάσταση, με τη μελοποίηση του «Επιτάφιο» του Ρίτσου και σφράγισε έτσι τον πολιτισμό της πατρίδας μας. Γοητευμένος ο Ρίτσος, από τη δουλειά που είχε γίνει στον μελοποιημένο Επιτάφιο, θα πει κάποτε στον Θεοδωράκη: «… Μου έκανε τρομερή εντύπωση, μα είναι δυνατόν η ποίηση να βρει μια πλήρη αντιστοιχία με την μουσική. Μέχρι τότες έλεγα ότι η κάθε τέχνη είναι αυτάρκης και δεν έχει ανάγκη από την βοήθεια της άλλης. Αλλά όταν έγραψες τον Επιτάφιο και αργότερα φυσικά την Ρωμιοσύνη που ήταν η μεγάλη δόξα σου, είπα πραγματικά ότι εδώ πέρα είναι ένας δρόμος για να πλησιάσει η ποίηση μέσο της μουσικής εκείνους τους ανθρώπους που δεν θα τους πλησίαζε ίσως ποτέ». Και σ’ άλλη περίπτωση «…Ένιωσα πως η εξαίσια αυτή, στην αίσθησή μου, μουσική του, όχι μόνο ανακάλυψε στο βάθος, υπογράμμιζε, αναδείκνυε την όποια σημασία αυτού του ποιήματος, μα πήγαινε πιο πέρα από το ποίημα, αγκαλιάζοντας όλη την Ελλάδα…».
18/09: Ελληνική αντιπροσωπία μεταβαίνει στο Τόκιο για την διεκδίκηση των Ολυμπιακών αγώνων του 1996, (100 χρόνια μετά τους πρώτους σύγχρονους Αγώνες). Στην αντιπροσωπία μετέχουν οι: Μ.Θ., Θεόδωρος Αγγελόπουλος, Τζανής Τζαννετάκης, Γιώργος Παπανδρέου, Αντώνης Τρίτσης, Μελίνα Μερκούρη, Κωσταντίνος Μητσοτάκης, Μιλτιάδης Έβερτ, Ντόρα Μπακογιάννη. Φ. Πετραλιά, Σερπιέρης, Νικολάου. Πολλοί πίστευαν τότε ότι η Αθήνα δικαιούται την επετειακή Ολυμπιάδα. Όμως άλλα κριτήρια κυριάρχησαν στην ΔΟΕ και η Ολυμπιάδα του 1996 δόθηκε στην Ατλάντα των ΗΠΑ, έδρα των οικονομικών υπερδυνάμεων του CNN και της Coca –Cola.
Κυκλοφορία 1990: το βιβλίο Θεοδωράκης Μίκης, Ζητείται Αριστερά, Εκδ. Σιδέρης, 1990
1981
1/01: Η Ελλάδα γίνεται το δέκατο κράτος-μέλος της Κοινότητας. Οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πλέον ανέρχονται στους 434.
4/01: Τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν παίρνουν μέρος στην επίσημη τελετή ένταξης της χώρας στην ΕΟΚ.
20/01: Αναλαμβάνει ο Ρόναλντ Ρήγκαν 40ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, 20 Γενάρη 1981 – 20 Γενάρη 1989, μ’ Αντιπρόεδρο τον Τζώρτζ Μπους. Ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός, πρώτα στις ταινίες και αργότερα την τηλεόραση. Μετά ως κυβερνήτης Καλιφόρνιας. Νικήθηκε στην κούρσα στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα για τη προεδρική υποψηφιότητα το 1968 καθώς και 1976, αλλά κέρδισε και την εκλογή στο 1980. Ως πρόεδρος, ο Ρέιγκαν εφάρμοσε σαρωτικές φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές που ονομάστηκαν ” Reaganomics “. Στη διάρκεια της πρώτης θητείας επέζησε μιας απόπειρας δολοφονίας . Πήρε μια σκληρή γραμμή κατά των εργατικών συνδικάτων , και διέταξε στρατιωτικές ενέργειες στη Γρενάδα . Επανεκλέχτηκε το 1984. Η δεύτερη θητεία χαρακτηρίζεται από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου. Δημοσίως περιγράφει τη Σοβιετική Ένωση ως ” αυτοκρατορία του κακού », υποστήριξε τα αντικομμουνιστικά κινήματα σε όλο τον κόσμο. Ο Ρέιγκαν διαπραγμάτευσης με Σοβιετικό Γενικό Γραμματέα Μιχαήλ Γκορμπατσόφ , τη συνθήκη INF και τη μείωση των «πυρηνικών οπλοστασίων» των δύο χωρών.
7/02: Ο θάνατος της τέως βασιλομήτορος Φρειδερίκης δημιουργεί προβλήματα στην κυβέρνηση Γ. Ράλλη, η οποία τελικά δίνει άδεια για να ταφεί η εκλιπούσα στη Δεκέλεια.
8/02: Τραγικό ατύχημα μετά τον ποδοσφαιρικό αγώνα ΟΣΦΠ-ΑΕΚ στο στάδιο Καραϊσκάκη. Φίλαθλοι ποδοπατούνται στην έξοδο της θύρας 7. Συνολικά 19 άτομα χάνουν τη ζωή τους.
24/02: Σφοδρός σεισμός εντάσεως 6,6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ συγκλονίζει την Κόρινθο και το Λεκανοπέδιο (επίκεντρο τα νησιά Αλκυονίδες στον Κορινθιακό). Δέκα νεκροί, οι περισσότεροι από την κατάρρευση ξενοδοχείου στην Περαχώρα Κορινθίας, και δεκάδες τραυματίες είναι ο τραγικός απολογισμός.
12/08: Η ΙΒΜ κυκλοφορεί στην αγορά τον πρώτο προσωπικό ηλεκτρονικό υπολογιστή (PC), στην τιμή των 1.565 δολαρίων.
5/10: Η ελληνική κυβέρνηση αποφασίζει να καταργήσει το άρθρο 357 του Ποινικού Κώδικα, που προέβλεπε την ποινή φυλάκισης για τη μοιχεία.
18/10: Βουλευτικές εκλογές. Συγχρόνως οι Έλληνες εκλέγουν τους αντιπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το ΠΑΣΟΚ, υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου και σύνθημα «Αλλαγή», αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας, λαμβάνοντας την ψήφο του 48,07% του εκλογικού σώματος και καταλαμβάνοντας 172 έδρες στη Βουλή. Η ΝΔ περιορίζεται στο 35,87% με 115 έδρες, ενώ το ΚΚΕ εξασφαλίζει το μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων που έλαβε μετά την Μεταπολίτευση – 10,93% και 13 έδρες.Ταυτόχρονα διεξάγονται και οι πρώτες ευρωεκλογές, που περνούν απαρατήρητες μπροστά τον εκλογικό θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ.
ΚΚΕ: Γενικός Γραμματέας Χαρίλαος Φλωράκης – Αριθμός ψήφων 620.302 – Ποσοστό ψήφων 10,93 – Έδρες στην Βουλή 13
18/10: Οι Ευρωεκλογές 1981, διεξήχθησαν την Κυριακή 18 Οκτωβρίου 1981, ταυτόχρονα με τις βουλευτικές εκλογές. Διενεργήθηκαν με βάση το νόμο 1180/81 και το υπ’ αριθμόν 981/81 Προεδρικό Διάταγμα, ενώ το εκλογικό σύστημα ήταν η απλή αναλογική με τη διαδικασία της λίστας. Στις υπόλοιπες 9 χώρες – μέλη της τότε ΕΟΚ οι πρώτες Ευρωεκλογές είχαν διεξαχθεί το 1979, όμως η Ελλάδα έγινε πλήρες μέλος την 1η Ιανουαρίου του 1981. Για το λόγο αυτό η θητεία των 24 Ελλήνων Ευρωβουλευτών διήρκεσε 2 1/2 χρόνια και όχι 5, έως τις Ευρωεκλογές του 1984. Από τον Ιανουάριο του 1981 έως τη διεξαγωγή των Ευρωεκλογών, οι εκπρόσωποι της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν διορισμένοι από τη Βουλή και η κατανομή των εδρών ήταν: Νέα Δημοκρατία 14, ΠΑΣΟΚ 7, ΕΔΗΚ 1, ΚΚΕ 1, ΚΟΔΗΣΟ 1. Τα αποτελέσματα: ΠΑΣΟΚ 40,12% (10 έδρες), Ν.Δ. υπό τον Γεώργιο Ράλλη 31,34% (8 έδρες), ΚΚΕ 12,84% (3 έδρες), ΚΚΕ Εσωτερικού 5,29% (1 έδρα), ΚΟ.ΔΗ.ΣΟ. 4,25% (1 έδρα), Κόμμα Προοδευτικών 1,95% (1 έδρα), Λοιπά 4,21%.
9/12: Η κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας εκλέγει νέο αρχηγό του κόμματος τον Ευάγγελο Αβέρωφ με 67 ψήφους έναντι 32 του Κωστή Στεφανόπουλου και 12 του Ιωάννη Μπούτου.
15/12: Ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ επισκέπτεται την Αθήνα προσκεκλημένος της κυβέρνησης Παπανδρέου.
1982
6/02: Το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας καταργεί τις ποδιές των μαθητριών στα σχολεία.
17/02: Ο πολιτικός γάμος καθιερώνεται στην Ελλάδα ως ισόκυρος με τον θρησκευτικό.
22/03: Ψηφίζεται στη Βουλή των Ελλήνων νομοσχέδιο για τον πολιτικό γάμο.
2/04: Η Αργεντινή καταλαμβάνει τις Μαλβίνες Νήσους, που τις θεωρεί δικές της, ενώ τα ίδια νησιά με το όνομα Φόκλαντς ανήκουν στη Μεγάλη Βρετανία.
14/06: Τελειώνει ο πόλεμος στα Φόκλαντς, με την παράδοση των δυνάμεων της Αργεντινής.
24/06: Αποπέμπεται από τον πρωθυπουργό Α. Παπανδρέου ο υπουργός οικονομικών Μ. Δρεττάκης, εισηγητής του ΦΑΠ (Φόρου Ακίνητης Περιουσίας).
30/07: Η υπουργός Πολιτισμού, Μελίνα Μερκούρη, θέτει το θέμα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα στη χώρα μας, στη Διάσκεψη των υπουργών Πολιτισμού της UNESCO στο Μεξικό.
23/08: Η Εθνική Αντίσταση αναγνωρίζεται με νόμο (Ν. 1285) που έφερε στη Βουλή η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου.
25/09: Παγκόσμιο ρεκόρ ακοντισμού πετυχαίνει στα Χανιά η Σοφία Σακοράφα, με βολή στα 74,20 μ. Ο προηγούμενος Έλληνας που κατείχε παγκόσμιο ρεκόρ ήταν το 1970 ο Χρήστος Παπανικολάου στο άλμα επί κοντώ (5,49 μ.).
8/10: Το κομουνιστικό καθεστώς της Πολωνίας απαγορεύει όλα τα εργατικά συνδικάτα, ανάμεσά τους και την «Αλληλεγγύη».
17/10: Δημοτικές Εκλογές. Στο Δήμο Αθηναίων ο Δημήτρης Μπέης εκλέχτηκε πάλι στο δεύτερο γύρο. Στον πρώτο γύρο είχε πάρει 38,25%, ο ΤζαννήςΤζαννετάκης 37,92%, ο Βασίλης Ευφραιμίδης του ΚΚΕ 18,52%, η Βιργινία Τσουδερού 3,29% και ο ακροδεξιός Δημήτρης Παναγόπουλος 1,45%.
26/10: «Άνθρωπος της χρονιάς» από το περιοδικό TIME ανακηρύσσεται ο… προσωπικός ηλεκτρονικός υπολογιστής.
26/10: Με απόφαση της πολωνικής βουλής, τίθεται εκτός νόμου το ανεξάρτητο εργατικό συνδικάτο «Αλληλεγγύη» του Λεχ Βαλέσα.
10/11: πεθαίνει Λεονίντ Μπρέζνιεφ (1906-1982), 14 Οκτ 1964 – 10 Νοεμβρίου 1982, 23ο – 26ο Συνέδριο ΚΚΣΕ, Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος, και Πρόεδρος του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ.
12/11: ο Γιούρι Αντρόποφ (1914-1984) 12 του Νοεμβρίου του 1982 – 9 Φεβρουαρίου 1984, εκλέγεται Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος και Πρόεδρος του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ, από τις 16 Ιουνίου 1983 έως τις 9 Φεβρουαρίου 1984.
14-19/12: 11ο Συνέδριο του ΚΚΕ στα Γραφεία του Κόμματος στον Περισσό. Τέθηκαν ζητήματα της «πραγματικής αλλαγής σε αντιδιαστολή με τα νέα δεδομένων που έφερε η ανάληψη της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ».
1983
10/01: Η δραχμή υποτιμάται κατά 15% έναντι των άλλων ξένων νομισμάτων.
16/01: Η ελληνική κυβέρνηση κάνει γνωστή την πρόθεσή της να αγοράσει 120 αεροσκάφη τρίτης γενιάς για την ενίσχυση της Πολεμικής Αεροπορίας (η αγορά του αιώνα).
5/02: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής του 1981, ο πληθυσμός της χώρας ανέρχεται σε 9.740.411 άτομα.
23/03: Ο αμερικανός πρόεδρος ΡόναλντΡίγκαν ανακοινώνει για πρώτη φορά την πρωτοβουλία στρατηγικής άμυνας για την αντιμετώπιση των εχθρικών διηπειρωτικών πυραύλων. Έμεινε στην ιστορία ως «Πόλεμος των Άστρων».
1/06: Η Ελλάδα για πρώτη φορά μετά την ένταξή της στην ΕΟΚ αναλαμβάνει για ένα εξάμηνο την προεδρία της Κοινότητας.
9/06: Στη Βρετανία, η «σιδηρά κυρία» Μάργκαρετ Θάτσερ σαρώνει στις βουλευτικές εκλογές.
26/08: Ψηφίζεται από τη Βουλή ο ιδρυτικός νόμος του ΕΣΥ.
20/09: Ο υπουργός Παιδείας, Απόστολος Κακλαμάνης, καταθέτει στη Βουλή νομοσχέδιο για την κατάργηση των ΚΑΤΕΕ και την ίδρυση των ΤΕΙ.
15/11: «Μονομερής Ανακήρυξη Ανεξαρτησίας» από την τουρκοκυπριακή ηγεσία, για να ιδρύσει την ούτω καλούμενη «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» σε περιοχές της Δημοκρατίας που βρίσκονται υπό τουρκική στρατιωτική κατοχή. 18/11: Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ καταδικάζει τη «Μονομερή Ανακήρυξη Ανεξαρτησίας», την χαρακτηρίζει «νομικά άκυρη», ζητά την απόσυρση της και κάνει έκκληση σε όλα τα κράτη να μην την αναγνωρίσουν και να σεβαστούν την κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας (Ψήφισμα 541/83)
26/11: Η μεγαλύτερη κλοπή του κόσμου. Ράβδοι χρυσού, αξίας 40 εκατομμυρίων δολαρίων, «κάνουν φτερά» από το αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου.
4 – 6/12: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στην Αθήνα, επί τη λήξει της Ελληνικής Προεδρίας. Λαμβάνονται αποφάσεις σχετικά με τη μελλοντική χρηματοδότηση της Επιτροπής, τις ανισορροπίες του προϋπολογισμού, την προσαρμογή της κοινής γεωργικής πολιτικής, την ενίσχυση των Διαρθρωτικών Ταμείων και την ανάπτυξη νέων κοινοτικών πολιτικών.
1984
18/01: Πέθανε ο Βασίλης Τσιτσάνης, λαϊκός συνθέτης. (γέννηση: 18/1/1917)
17/04: Η Τουρκία και το ψευδοκράτος της Βόρειας Κύπρου ανταλλάσσουν πρέσβεις.
9/02: πεθαίνει ο Γιούρι Αντρόποφ (1914-1984) Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος και Πρόεδρος του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ.
13/02: ο ΚονσταντίνΤσιερνιένκο (1911-1985), 13 Φεβρουαρίου 1984 – 10 Μαρτίου 1985, εκλέγεται Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος και Πρόεδρος του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ, από τις 11 Απριλίου 1984 μέχρι τις 10 Μαρτίου 1985.
2/05: Η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου ανακοινώνει την πρόθεσή της να καταστρέψει τους φακέλους κοινωνικών φρονημάτων.
10/05: Το ΠΑΣΟΚ πραγματοποιεί το 1ο Συνέδριό του στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας. Χρειάστηκαν 11 ολόκληρα χρόνια μετά την ίδρυσή του για να γίνει το 1ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Ο Α. Παπανδρέου είναι και ο μοναδικός υποψήφιος για τη θέση του προέδρου του κινήματος εκλέγεται δια βοής. Είναι μια «καινούρια» διαδικασία, όπου αντί ο πρόεδρος να εκλέγεται από την Κ.Ε., εκλέγεται έκτοτε από το Συνέδριο, κάνοντάς τον ουσιαστικά αυτόνομο «υπερόργανο», που λογοδοτεί μόνο στο Συνέδριο (όποτε κι’ αν γίνει) και πουθενά αλλού. Εκλέγεται νέα Κ.Ε. από 140 μέλη. Το ΠΑΣΟΚ έχει φτάσει τα 200.000 μέλη.
11/05:Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με το ψήφισμα 550/84 καταδικάζει τη διαπίστευση Τούρκου πρέσβη στα Κατεχόμενα και ζητά την επιστροφή των Βαροσίων στη διοίκηση του ΟΗΕ.
17/6: Διεξάγονται οι δεύτερες ευρωεκλογές με νικητή και πάλι το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Το στοίχημα που είχε βάλει ο πρόεδρος της Ν.Δ. Ευάγγελος Αβέρωφ, να γκρεμίσει το ΠΑΣΟΚ από την πρώτη θέση και να σύρει το ΠΑΣΟΚ σε εκλογές, δεν επαληθεύεται. Ο ίδιος παραιτείται υπέρ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, παρότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αυξάνει τα ποσοστά του. Το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνει το 41,58% των ψήφων και 10 έδρες. Ακολουθούν: ΝΔ με 38,05% (9 έδρες), ΚΚΕ 11,64% (3 έδρες), ΚΚΕ Εσωτερικού 3,42% (1 έδρα), ΕΠΕΝ 2,29% (1 έδρα) και λοιπά 3,02%. Οι Ευρωεκλογές του 1984, διεξήχθησαν ταυτόχρονα στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες 9 χώρες – μέλη της τότε ΕΟΚ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Δανία είχαν διεξαχθεί τρεις μέρες νωρίτερα.
19/07: Καταργούνται οι 19 από τις 108 συμφωνίες που είχαν συναφθεί μεταξύ της Ελλάδας και των ΗΠΑ.
31/07: Η κυβέρνηση ανακοινώνει την απόφασή της να προχωρήσει στην αγορά μαχητικών Mirage-2000 και F-16 για την ελληνική Πολεμική Αεροπορία (αγορά του αιώνα).
1/09: Ο Ευάγγελος Αβέρωφ παραιτείται από πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και στη θέση του εκλέγεται ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, με 70 ψήφους έναντι 40 του Κωνσταντίνου Στεφανόπουλου.
2/09: Πέθανε ο Μάνος Κατράκης, ηθοποιός. (γέννηση: 14/9/1909)
9/09: Ενοποίηση των σωμάτων Ασφαλείας, Χωροφυλακής και Αστυνομίας Πόλεων.
3/11: Μεγάλη οικολογική και ανθρωπιστική καταστροφή στο Μποπάλ της Ινδίας. 2000 άτομα πεθαίνουν από εκροή δηλητηριώδους αερίου από το εργοστάσιο της «UnionCarbide», που παράγει τις γνωστές μπαταρίες «Energizer».
4/11: Στη Νικαράγουα διεξάγονται οι πρώτες ελεύθερες εκλογές από το 1928. Οι «Σαντινίστας» του Ντανιέλ Ορτέγα κερδίζουν με 63%.
15/12: Η δραχμή συμπεριλαμβάνεται στο σύστημα του ECU, το οποίο δεν έχει υλική υπόσταση αλλά παίζει το ρόλο αποθεματικού νομίσματος και λογιστικής μονάδας για τους λογαριασμούς της Κοινότητας. Η ισοτιμία διαμορφώνεται ως εξής: 1 ECU = 91,043 δραχμές.
1985
25/01: Πεθαίνει ο Ηλίας Ηλιού, πρόεδρος της ΕΔΑ, σημαντική προσωπικότητα της Αριστεράς.
16/02: Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου εγκαινιάζει το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, παρουσία 12.000 φιλάθλων, κατά την τελετή έναρξης του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Κλειστού Στίβου.
10/03: Παρά τις ενδείξεις ότι το ΠΑΣΟΚ θα υποστηρίξει την υποψηφιότητα Καραμανλή για το προεδρικό αξίωμα, η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος προτείνει τελικά τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Ο Καραμανλής παραιτείται και καθήκοντα προέδρου της Δημοκρατίας ασκεί ο πρόεδρος της Βουλής, Γιάννης Αλευράς, μέχρι τις 29 Μαρτίου, όποτε και εκλέγεται ο Σαρτζετάκης.
10/3: Πέθανε ο Κονσταντίν Τσιερνιένκο (1911-1985), Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος και Πρόεδρος του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ.
11/3: Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ (1931-), 11 του Μαρτίου, 1985 – 25 Δεκεμβρίου 1991, 27ο – 28ο Συνέδριο ΚΚΣΕ, εκλέγεται Γενικός Γραμματέας του ΚΚΣΕ (παραιτήθηκε στις 24 Αυγούστου 1991). Πρόεδρος του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ από την 1η Οκτωβρίου του 1988 μέχρι που μετονομάστηκε σε πρόεδρο του Ανωτάτου Σοβιέτ στις 25 Μαΐου 1989 και μέχρι τις 15 Μαρτίου 1990 και Πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης από τις 15 Μαρτίου 1990 έως τις 25 Δεκεμβρίου 1991.
28/03: Ο αρεοπαγίτης Χρήστος Σαρτζετάκης εκλέγεται πρόεδρος της Δημοκρατίας με την οριακή πλειοψηφία των 180 ψήφων.
8/04: ο Γκορμπατσόφ ανήγγειλε την αναστολή της ανάπτυξης των πυραύλων 20-SS στην Ευρώπη ως μια κίνηση προς την κατεύθυνση επίλυσης των ζητημάτων πυρηνικών όπλων (INF)μέσου βεληνεκούς. Αργότερα, το Σεπτέμβριο, πρότεινε ότι Σοβιετικοί και Αμερικανοί πρέπει να περιορίσουν στο μισό τα πυρηνικά του οπλοστάσια.
2/06: Βουλευτικές Εκλογές. Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές. Το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει 45,82% και 161 έδρες, η ΝΔ 40,84% και 126 έδρες, το ΚΚΕ 9,89% και 12 έδρες, και το ΚΚΕ Εσωτερικού 1,84% και 1 έδρα.
ΚΚΕ: Γενικός Γραμματέας Χαρίλαος Φλωράκης – Αριθμός ψήφων 629.518 – Ποσοστό ψήφων 9,89 – Έδρες στην Βουλή 12
27/06: Η Αθήνα γίνεται πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για ένα χρόνο.
19/08: Πεθαίνει ο Σάκης Καράγιωργας, μία από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες του αντιδικτατορικού αγώνα.
11/10: ο Γκορμπατσόφ και o Ρέιγκαν συναντήθηκαν στο Ρέικιαβικ, για να συζητήσουν τη μείωση των μέσου βεληνεκούς πυρηνικών όπλων στην Ευρώπη. Οι δύο συμφώνησαν κατ ‘αρχήν στην άρση INF συστημάτων από την Ευρώπη και στην μείωση με όριο τις 100 κεφαλές βλημάτων INF. Επίσης, συμφώνησαν κατ’ αρχήν για την εξάλειψη όλων των πυρηνικών όπλων σε 10 χρόνια (από το 1996), μέχρι το έτος 2000.
1986
1/01: Ισπανία και Πορτογαλία εισέρχονται στην Ε.Κ. που αριθμεί 12 κράτη – μέλη.
17/02: Οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Κοινότητας υπογράφουν την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη. Με αυτή οι 12 δεσμεύονται να δημιουργήσουν το αργότερο μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 1992 μια πραγματικά ενοποιημένη αγορά στην οποία θα διακινούνται ελεύθερα τα πρόσωπα, τα κεφάλαια, τα αγαθά και οι υπηρεσίες.
21/02: Αρχίζει στη Βουλή η συζήτηση για το φάκελο της Κύπρου.
28/02: Δολοφονήθηκε ο Ούλοφ Πάλμε, Σουηδός πρωθυπουργός. (δολοφονήθηκε) (γέννηση: 30/1/1927)
7/03: Ψηφίζεται από την ΣΤ’ Αναθεωρητική Βουλή η πρώτη αναθεώρηση του Συντ. 1975. Αναθεωρήθηκαν συνολικά 11 άρθρα που αφορούσαν τις αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ο ρόλος του αρχηγού του κράτους καθίσταται πλέον ρυθμιστικός σε ένα αμιγώς κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης. Αρκετές από τις εξουσίες του προέδρου της Δημοκρατίας μεταβιβάζονται στον πρωθυπουργό και στην κυβέρνηση.
2/04: Έκρηξη βόμβας σε αεροσκάφος της TWA, ενώ πετά πάνω από το Άργος έχει ως αποτέλεσμα το θάνατο τεσσάρων επιβατών και τον τραυματισμό πέντε. Τη βόμβα είχε τοποθετήσει η αραβική τρομοκρατική οργάνωση του Αμπού Νιντάλ.
15/04: Η ελληνική Βουλή αποφασίζει σχεδόν ομόφωνα τη διεκδίκηση της τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1996 στην Αθήνα.
26/04: Πυρηνική καταστροφή στο Τσερνόμπιλ της Σοβιετικής Ένωσης (Ουκρανία), το χειρότερο πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία της ανθρωπότητας.
6/05: Σοβαρά προβλήματα προκαλεί στη χώρα η ραδιενεργός μόλυνση που οφείλεται στο πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ της Ουκρανίας.
13/09: Σφοδρός σεισμός εντάσεως 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ πλήττει την Καλαμάτα. Πολλά κτίρια καταρρέουν και στα ερείπιά τους βρίσκουν τραγικό θάνατο είκοσι πέντε άτομα, ενώ τραυματίζονται πάνω από εκατό.
12/10: Εκλέγονται στις δημοτικές εκλογές οι υποψήφιοι που υποστηρίζει η ΝΔ στους τρεις μεγάλους δήμους της χώρας: Μ. Έβερτ στην Αθήνα, Α. Ανδριανόπουλος στον Πειραιά και Σ. Κούβελας στη Θεσσαλονίκη.
1987
1/01: Μεγάλη αύξηση των τιμών εξαιτίας της εφαρμογής του μέτρου είσπραξης του ΦΠΑ.
14/02: Πέθανε ο Κάρολος Κουν, θεατράνθρωπος. (γέννηση: 13/9/1908)
14/04: Η Τουρκία υποβάλλει αίτηση πλήρης προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.
12-16/5: 12ο Συνέδριο του ΚΚΕ . Με βάση τις Αποφάσεις αυτού του Συνέδριου, το ΚΚΕ προχώρησε στη δημιουργία του “Συνασπισμού των δυνάμεων της Αριστεράς και της Προόδου”.
14/06: Η Εθνική Ελλάδος κατακτά το χρυσό μετάλλιο στο ευρωμπάσκετ της Αθήνας, νικώντας στον τελικό τη Σοβιετική Ένωση με 103-101.
1/07: Τίθεται σε ισχύ η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη.
22/07: Πρωτοφανής καύσωνας (συνδυασμός υψηλής θερμοκρασίας και πολλής υγρασίας) πλήττει τη χώρα. Δεκάδες άτομα χάνουν τη ζωή τους.
28/08: Αίρεται με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου η εμπόλεμη κατάσταση με την Αλβανία.
9/10: Εξέγερση των Παλαιστινίων κατά των Ισραηλινών στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη, γνωστή και ως «Πρώτη Ιντιφάντα».
19/10: Μαύρη Δευτέρα για τη «WallStreet». Ο δείκτης DowJones χάνει το 22% της αξίας του. Κάποιοι χρηματιστές αυτοκτονούν, πηδώντας από το μπαλκόνι του αμερικανικού χρηματιστηρίου.
24/11: Παραιτείται, μετά την αλλαγή της εισοδηματικής πολιτικής της κυβέρνησης, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κ. Σημίτης.
1988
30/01: Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας Α. Παπανδρέου και Τ. Οζάλ συναντώνται στο Νταβός της Ελβετίας. Αναθερμαίνονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.
21/02: Ο Γιώργος Βασιλείου εκλέγεται πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
13/06: Ο Τούρκος πρωθυπουργός Τουργούτ Οζάλ επισκέπτεται την Αθήνα στο πλαίσιο του φιλικού κλίματος που επικράτησε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά τη συνάντηση στο Νταβός.
28/06: ο Γκορμπατσόφ στην Κ.Ε. του ΚΚΣΕ, ξεκίνησε ριζικές μεταρρυθμίσεις για τον περιορισμό του ελέγχου μέρους της εξουσίας της κυβέρνησης.
1/07: Η Ελλάδα αναλαμβάνει για δεύτερη φορά την Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Κ. (Κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου)
10/07: Δεκάδες φωτιέςκατακαίουν πολλές περιοχές της χώρας.
11/07: Τρομοκρατική ενέργεια με 9 νεκρούς και 71 τραυματίες, που αποδίδεται στον παλαιστίνιο Αμπού Νιντάλ, σημειώνεται στο ελληνικής ιδιοκτησίας κρουαζιερόπλοιο «CityofPoros», που πλέει στα ανοιχτά του Αργοσαρωνικού με 471 επιβάτες.
24/08: Ο εκλεγμένος τον περασμένο Φεβρουάριο πρόεδρος της Κύπρου Γιώργος Βασιλείου συναντάται με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς στη Γενεύη.
25/08:Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου μεταβαίνει αιφνιδιαστικά στο Λονδίνο, όπου υποβάλλεται σε εγχείρηση καρδιάς (μπαϊπάς και μεταμόσχευση βαλβίδων).
20/10: Ασκείται ποινική δίωξη κατά του επιχειρηματία Γ. Κοσκωτά.
20/11: Σύμφωνα με το πόρισμα του επιτρόπου στην Τράπεζα Κρήτης, διαπιστώνεται υπεξαίρεση 40 δισεκατομμυρίων δραχμών.
2 – 3/12: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Ρόδο, επί τη λήξει της Ελληνικής Προεδρίας. Διενεργείται απολογισμός της επιτευχθείσας προόδου προς το 1992, υπογραμμίζεται η σημασία της συνεργασίας για την προστασία του περιβάλλοντος και της ανάπτυξης του οπτικοακουστικού δυναμικού της Ευρώπης.
1989
20/01: Αναλαμβάνει ο Τζώρτζ Μπους 41ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, 20 Γενάρη 1989 – 20 Γενάρη 1993, μ’ Αντιπρόεδρο τον Νταν Κουάϊλ. Στη θητεία του ανέλαβε στρατιωτικές επιχειρήσεις στον Περσικό Κόλπο σε μια εποχή άλλαζαν όλα στον κόσμο. Το Τείχος του Βερολίνου έπεσε το 1989 και η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε δύο χρόνια αργότερα. Στο εσωτερικό της χώρας, ο Μπους υπαναχώρησε σε μια προεκλογική υπόσχεση το 1988 για μη αύξηση των φόρων, και έχασε το 1992 τις προεδρικές εκλογές από τον Μπιλ Κλίντον.
15/02: οι σοβιετικές δυνάμεις ολοκλήρωσαν την απόσυρσή τους από το Αφγανιστάν.
8/04: Το ΚΚΕ, η Ελληνική Αριστερά, η ΕΔΑ και ανεξάρτητοι αριστεροί συγκροτούν το Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου στη βάση του Κοινού Πορίσματος ΚΚΕ-ΕΑΡ. Πρόεδρος ορίζεται ο Χαρίλαος Φλωράκης και γραμματέας ο Λεωνίδας Κύρκος. Ο Συνασπισμός στη συνέχεια συμμετείχε για τρεις μήνες από κοινού με τη Νέα Δημοκρατία στην κυβέρνηση Τζαννετάκη με σκοπό την άρση της ασυλίας του Ανδρέα Παπανδρέου και την παραπομπή του σε δίκη για το Σκάνδαλο Κοσκωτά και τρεις μήνες στην Οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα. Σκοπός της συγκυβέρνησης ήταν η άρση της ασυλίας του Ανδρέα Παπανδρέου και η παραπομπή του στο Ειδικό Δικαστήριο, γιατί αν δεν σχηματιζόταν Κυβέρνηση και ξαναπροκηρύσσονταν εκλογές, θα παραγραφόταν κατά το Σύνταγμα η οποιαδήποτε ευθύνη Υπουργού ή Πρωθυπουργού της προπερασμένης βουλευτικής περιόδου. Επίσης, συμμετείχε για τρεις ακόμη μήνες στην Οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα.
4/06: Το καθεστώς της Κίνας γράφει μία από τις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας του, με τη σφαγή των φοιτητών στην πλατεία Τιεν Αν Μεν.
4/06: Το καθεστώς της Πολωνίας εξαναγκάζεται μετά από χρόνια οικονομικής και πολιτικής κρίσης να προκηρύξει εκλογές. Η Αλληλεγγύη, που υποστηρίζει πλέον την «ελεύθερη αγορά», τις κερδίζει.
18/06: Γίνονται βουλευτικές εκλογές στις οποίες κυριαρχεί το αίτημα για «κάθαρση». Το σκάνδαλο Κοσκωτά φέρνει στην πρώτη θέση την Ν.Δ. του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με το 44,2% των ψήφων, χωρίς να σχηματίζει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ακολουθούν το ΠΑΣΟΚ με 39,1% και ο ενιαίος Συνασπισμός με 13,1%.
ΣΥΝ: Ψήφοι 855.944 – ποσοστό 13,1 – έδρες 28. Ευρωεκλογές ΣΥΝ: Ψήφοι 936.175 – ποσοστό 14,3 – έδρες 4
18/06: Οι Ευρωεκλογές 1989 διεξήχθησαν, ταυτόχρονα με τις βουλευτικές εκλογές. Έλαβαν, Νέα Δημοκρατία 40,41% – 10 έδρες, ΠΑΣΟΚ 35,96% – 9 έδρες, Συνασπισμός 14,31% – 4 έδρες, Δημοκρατική Ανανέωση 1,36% – 1 έδρα.
1/07: Σχηματίζεται κυβέρνηση συνεργασίας Νέας Δημοκρατίας – Συνασπισμού, με πρωθυπουργό τον Τζανή Τζανετάκη.
2/07: Ορκίζεται η κυβέρνηση Τζαννή Τζαννετάκη (παραίτηση στις 12/10: του 1989).
0/08: Δεκάδες χιλιάδες ανατολικογερμανοί καταφεύγουν στις πρεσβείες της Δυτικής Γερμανίας στο Ανατολικό Βερολίνο, την Τσεχοσλοβακία και την Ουγγαρία ζητώντας άσυλο.
24/08: Πρωθυπουργός της Πολωνίας γίνεται ο Tadeusz Mazowiecki και γίνεται ο πρώτος μη κομουνιστής πρωθυπουργός του ανατολικού μπλοκ.
11/09: Η Ουγγαρία ανοίγει τα σύνορα της με τη Δύση. Αρχίζει η έξοδος των Ανατολικογερμανών προσφύγων.
20/09: Η Βουλή, με ψήφους 169 υπέρ, 2 κατά και 2 αποχές, και χωρίς την παρουσία των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, παραπέμπει στο Ανώτατο Δικαστήριο για το σκάνδαλο Κοσκωτά τους Ανδρέα Παπανδρέου, Αγαμέμνονα Κουτσόγιωργα, Παναγιώτη Ρουμελιώτη, Γιώργο Πέτσο και Δημήτρη Τσοβόλα.
21/09: Η συμμετοχή του Ενιαίου Συνασπισμού στην κυβέρνηση ήταν η αφορμή που οδήγησε μια ομάδα στελεχών σε αποχώρηση τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου και δημιουργία του ΝΑΡ. Η διάσπαση αυτή υπήρξε περιορισμένη για το ΚΚΕ, αλλά μεγάλη για την ΚΝΕ. Στις 21 Σεπτεμβρίου, η Κ.Ε. του ΚΚΕ αποφασίζει, την ανασυγκρότηση της ΚΝΕ.
26/09: Δολοφονείται από την τρομοκρατική οργάνωση 17 Νοέμβρη ο βουλευτής της ΝΔ Παύλος Μπακογιάννης. Είχε αναπτύξει σημαντική αντιδικτατορική δράση και στη διάρκεια της Επταετίας υπήρξε διευθυντής του ελληνικού προγράμματος της Ντόιτσε Βέλε.
7/10: Ενώ επισκέπτεται το Ανατολικό Βερολίνο, ο Ρώσος ηγέτης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ καλεί το καθεστώς σε μεταρρυθμίσεις. Όπως είπε, αποφάσισε να μην παρεμβαίνει στα εσωτερικά της Γερμανίας και δήλωσε ότι η γερμανική επανένωση είναι γερμανικό θέμα.
12/10: Ο Ιωάννης Γρίβας σχηματίζει υπηρεσιακή κυβέρνηση (η οποία παραιτείται στις 23/11: του 1989).
4/11: Ένα εκατομμύριο ανατολικογερμανοί διαδηλώνουν υπέρ της δημοκρατίας στο Ανατολικό Βερολίνο.
5/11: Νικητής των εκλογών αναδεικνύεται ξανά η ΝΔ, χωρίς όμως να εξασφαλίζει και πάλι την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή. (ΝΔ 46,19% – 148 έδρες, ΠΑΣΟΚ 40,67% – 128 έδρες, Συνασπισμός 10,97% – 21 έδρες, Οικολόγοι Εναλλακτικοί 0,58% – 1 έδρα, Εμπιστοσύνη 0,38% – 1 έδρα)
ΣΥΝ: Ψήφοι 734.611 – ποσοστό 11 – έδρες 21
23/11: Οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί -Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Ανδρέας Παπανδρέου και Χαρίλαος Φλωράκης- αποφασίζουν τη σύσταση οικουμενικής κυβέρνησης υπό τον ακαδημαϊκό, καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα. Η κυβέρνηση αυτή θα παραμείνει στην εξουσία έως τον Απρίλιο του 1990.
8/11: Η κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας παραιτείται.
9/11: Χιλιάδες Ανατολικογερμανοί διαδηλωτές καταφθάνουν στα σύνορα και απαιτούν να τα διασχίσουν. Το τοίχος γκρεμίζεται από το πλήθος που πανηγυρίζει.
10/11: Το καθεστώς της Βουλγαρίας εξαναγκάζει σε παραίτηση τον Βούλγαρο δικτάτορα Τοντόρ Ζίφκοφ.
17/11: Μια φοιτητική διαδήλωση στην Τσεχοσλοβακία συγκρούεται με την αστυνομία, και αρχίζει η «Βελούδινη Επανάσταση». Στις 20 Νοέμβρη μισό εκατομμύριο κόσμου διαδηλώνει στην Πράγα.
27/11: Γενική απεργία στην Τσεχοσλοβακία.
16/12: Διαδηλώσεις ξεσπούν στη Ρουμανία που επεκτείνονται σε όλη τη χώρα. Ο δικτάτορας Νικολάι Τσαουσέσκου στέλνει το στρατό και την αστυνομία. Τεράστιες διαδηλώσεις και εργατικές απεργίες οδηγούν στην πτώση του Τσαουσέσκου.
25/12: Ένα εκτελεστικό απόσπασμα εκτελεί τον Τσαουσέσκου και τη γυναίκα του.
29/12: Η κυριαρχία των κομμουνιστών τερματίζεται στη Τσεχοσλοβακία μετά από 41 χρόνια.
1990
7/02: η Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης συμφώνησε να παραιτηθεί του μονοπωλίου της εξουσίας. Κατά τη διάρκεια των επόμενων εβδομάδων, οι 15 Δημοκρατίες της ΕΣΣΔ πραγματοποίησαν τις πρώτες εκλογές τους. Στη διαμάχη μεταρρυθμιστών και των εθνοτικών, οι εθνικιστές κέρδισαν τις περισσότερες θέσεις. Μετα-σοβιετικά κράτη που άρχισαν να δημιουργούνται: 1. Αρμενία, 2. Αζερμπαϊτζάν, 3. Λευκορωσία, 4. Εσθονία ,5. Γεωργία, 6. Καζακστάν, 7. Κιργιζία, 8. Λετονία ,9. Λιθουανία, 10. Μολδαβία, 11. Ρωσία, 12. Τατζικιστάν ,13. Τουρκμενιστάν, 14. Ουκρανία, 15. Ουζμπεκιστάν
15/03: ο Γκορμπατσόφ εξελέγη ως ο πρώτος εκτελεστικός πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης, με το 59% των ψήφων των Αντιπροσώπων» του.
8/04: ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει το 46,89% των ψήφων και 150 έδρες στη Βουλή. Ακολουθούν: ΠΑΣΟΚ 38,61% – 123 έδρες, Συνασπισμός 10,28% – 19 έδρες, Οικολόγοι Εναλλακτικοί 0,77 – 1 έδρα, ΔΗΑΝΑ 0,67% – 1 έδρα, Ανεξάρτητοι 1,01% – 4 έδρες, Εμπιστοσύνη 0,45% – 1 έδρα, Πεπρωμένο 0,25% – 1 έδρα. Με τη στήριξη του ενός βουλευτή της ΔΗΑΝΑ προς τη ΝΔ, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σχηματίζει κυβέρνηση.
ΣΥΝ: Ψήφοι 677.059– ποσοστό 10,3 – έδρες 19
ΚΚΕ: Γενικός Γραμματέας Γρηγόρης Φαράκος
1/07: Αρχίζει να ισχύει η πρώτη φάση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ). Σε τέσσερα κράτη – μέλη (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα και Ιρλανδία) χορηγείται ειδικό καθεστώς, λόγω της ανεπαρκούς προόδου στην οικονομική ενοποίηση.
4/05: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκλέγεται για δεύτερη φορά πρόεδρος της Δημοκρατίας – διαδέχεται τον Χρήστο Σαρτζετάκη.
12/06: το Κογκρέσο της Ρωσίας διακήρυξε την κυριαρχία της Ρωσίας στο έδαφός της και προχώρησε στην υιοθέτηση νόμων σε αντικατάσταση εκείνων της Σοβιετικής Ένωσης.
4/07: Η Κυπριακή Δημοκρατία υποβάλλει αίτημα ένταξης της στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ)
3/08: Η ελληνική κυβέρνηση διακηρύσσει την αντίθεσή της στην ιρακινή εισβολή στο Κουβέιτ, ενώ συγχρόνως ανακοινώνει ότι θα παράσχει κάθε δυνατή βοήθεια στις συμμαχικές δυνάμεις οι οποίες ετοιμάζουν ανακατάληψή του.
8/08: Το Ιράκ προσαρτά το Κουβέιτ και ο αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους στέλνει στρατεύματα στη Σαουδική Αραβία για να ανακαταλάβουν το Εμιράτο.
3/10: Ανατολική και Δυτική Γερμανία επανενώνονται.
11/10: Καθιερώνεται για πρώτη φορά στη Βουλή η ώρα του πρωθυπουργού. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης απαντά στον Χαρίλαο Φλωράκη για τις γερμανικές αποζημιώσεις.
14/10: Δημοτικές εκλογές. Στο Δήμο Αθηναίων αντιπαρατίθενται ο Αντώνης Τρίτσης – ποσοστό 50,15% και η Μελίνα Μερκούρη – ποσοστό 45,94%.
9/12: Ο Λεχ Βαλέσα, πρώην εργάτης ναυπηγείων και ηγέτης της Αλληλεγγύης, κερδίζει τις πρώτες προεδρικές εκλογές στην Πολωνία.
Σύνταξη: Γιώργος Αγοραστάκης