Αναδημοσιεύομε εδώ το ενδιαφέρον άρθρο του Μ. Δανδουλάκη στην «Ελευθεροτυπία» την 21η Απριλίου 2009 με τίτλο «Υποβιβάστηκε γιατί δρούσε αντεθνικώς»…
ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΕΧΕΙ ΝΑ ΘΥΜΑΤΑΙ ΠΟΛΛΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΥΡΗ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ 21ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΤΟΥ 1967
Του ΜΑΝ. ΔΑΝΔΟΥΛΑΚΗ στην Ελευθεροτυπία, Τρίτη 21 Απριλίου 2009
Πριν από 42 χρόνια, στις 21 Απριλίου 1967, όταν αρχίζει η επτάχρονη… νύχτα στη χώρα μας, σημειώθηκε μια ωμή παρέμβαση στα αθλητικά πράγματα του Ηρακλείου.
Με καθαρά πολιτικά κριτήρια, μια ποδοσφαιρική ομάδα, ο Εργοτέλης που και τότε, όπως και σήμερα, τιμούσε το κρητικό ποδόσφαιρο, χαρακτηρίστηκε από τις επίσημες αρχές της χούντας ως «αντεθνικώς δρώσα», υποχρεώθηκε σε υποβιβασμό από τη Β’ Εθνική στο τοπικό πρωτάθλημα (Γ’ και Δ’ Εθνική δεν υπήρχαν), ενώ είδε πέντε από τους καλύτερους παίκτες της να μετεγγράφονται, ερήμην των διοικήσεων, στον ΟΦΗ!
Αφορμή για όλα αυτά στάθηκε η συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη στο γήπεδο του Εργοτέλη στις 6 Αυγούστου 1966. Λέμε αφορμή, γιατί η αιτία ήταν άλλη, αφού στον Εργοτέλη δραστηριοποιούνταν γνωστοί δημοκρατικοί και αριστεροί πολίτες του Ηρακλείου και επομένως ο σύλλογος είχε μπει για τα καλά στο… μάτι των δεξιών κυβερνήσεων.
Για τη συναυλία, ο τότε εκπρόσωπος του Συλλόγου Κρητών Σπουδαστών που την οργάνωσε, Γιώργος Ζεβελάκης (γεωπόνος σήμερα), θυμάται:
«Οσοι γνωρίζουν τις πολιτικές συνθήκες της εποχής, καταλαβαίνουν ότι είχαμε φοβερές δυσκολίες για να βρούμε χώρο. Στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας οι συναυλίες του Μίκη είτε αναβάλλονταν είτε διακόπτονταν λόγω επεισοδίων που προκαλούσαν ακροδεξιά στοιχεία.
Ο Εργοτέλης μάς αντιμετώπισε θετικά και σε αυτό ίσως βοήθησε το ότι ο αδελφός μου, Μιχάλης Ζεβελάκης, ήταν παίκτης της ομάδας. Η διοίκηση του Εργοτέλη δέχτηκε πολλές απειλές από τοπικά στελέχη της κυβέρνησης των αποστατών και τον ίδιο τον νομάρχη, αλλά άντεξε. Θα το πληρώσετε ακριβά, ωρυόταν ο νομάρχης.
Ομως η συναυλία έγινε και σημείωσε τεράστια επιτυχία και να σας πω χαρακτηριστικά ότι εισιτήρια πουλούσαν μέχρι και… αστυνομικοί της τουριστικής αστυνομίας».
Κατηγορητήριο…
Αρκετούς μήνες μετά, στις τελευταίες μέρες του Απρίλη, η στρατιωτική διοίκηση της χούντας στο Ηράκλειο επιβεβαίωσε πλήρως τον νομάρχη των αποστατών. Ο πρόεδρος του Εργοτέλη, συνταξιούχος δικηγόρος Μανόλης Φαρσάρης, δεν πίστευε στα μάτια του καθώς διάβαζε το κατηγορητήριο των στρατοκρατών, σύμφωνα με το οποίο ο ίδιος και η διοίκησή του, «παρέκκλιναν του σκοπού για τον οποίο εξελέγησαν και μετέτρεψαν το σωματείο εις όργανο εξυπηρέτησης πολιτικών και ενίοτε αντεθνικών σκοπών». Με λίγα λόγια «είστε κομμουνιστές και… ξηλώνεστε»! Ομως, οι συνέπειες είχαν και συνέχεια, καθώς αρκετοί άνθρωποι του συλλόγου «ταλαιπωρήθηκαν», κλήθηκαν στην Ασφάλεια, κάποιοι έφαγαν ξύλο κι άλλοι υποχρεώθηκαν να μην ξαναπατήσουν το πόδι τους στο γήπεδο.
Ομως για να περάσει το «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» έπρεπε να επιτευχθεί ο μαζικός αποπροσανατολισμός του ελληνικού λαού. «Οσο περισσότεροι στραφούν στο ποδόσφαιρο τόσο καλύτερα για μας», εκτιμούσαν τα επιτελεία της χούντας και ο πραξικοπηματίας ΓΓΑ Κ. Ασλανίδης αποφασίσε και διέταξε: «Κάθε νομός θα έχει μια ομάδα στη Β’ Εθνική». Αποτέλεσμα, ο Εργοτέλης που ήταν 8ος στο πρωτάθλημα της περιόδου 1966-67, υποβιβάστηκε, αφού ο ΟΦΗ ήταν μερικές θέσεις πιο πάνω από αυτόν στη βαθμολογία. Παρέμειναν, όμως, τα Χανιά που ήταν τελευταία, για να έχουν να κάνουν με το ποδόσφαιρο και οι Χανιώτες, αντί να ασχολούνται με το καθεστώς.
Το έργο ολοκληρώθηκε με ένα «νόμο-φωτογραφία», σύμφωνα με τον οποίο μια ομάδα από αυτές που παρέμειναν στη Β’ Εθνική (ΟΦΗ) μπορούσε, κάτω από προϋποθέσεις, να πάρει όσους παίκτες ήθελε από τις ομάδες που αναγκαστικά υποβιβάστηκαν (Εργοτέλης) ερήμην των διοικήσεών τους! Ετσι, ο ΟΦΗ επωφελήθηκε και δελέασε τους Δ. Παπαδόπουλο (μεγάλο ταλέντο τότε, που αναδείχτηκε αργότερα πρώτος σκόρερ του ΟΦΗ σε Β’ και Α’ Εθνική), Σκανδαλάκη, Σταυρουλάκη, Θεοδωράκη, Ζουράρη.
Ο Δ. Σαμιώτης, γενικός αρχηγός του Εργοτέλη, θυμάται: «Είχαμε μια προθεσμία να τους ανανεώσουμε τα δελτία, όμως δεν τους βρίσκαμε, γιατί τους έκρυβαν σε διάφορες περιοχές του νομού. Ετσι αποφασίσαμε να πάμε στον Ασλανίδη. Μια αντιπροσωπεία φτάσαμε έξω από το γραφείο του, αλλά πέσαμε πάνω στον Κίτσιο (στρατιωτικός και μετέπειτα πρόεδρος του Παναθηναϊκού) που μας έλεγε… αποστάτες, αντιστασιακούς και διάφορα άλλα. Κάναμε υπομονή μέχρι που μπήκαμε στο γραφείο του Ασλανίδη. Αυτός μας δέχτηκε με χαμόγελα και μας υποσχέθηκε ότι οι παίκτες θα γυρίσουν σε μας. Φύγαμε ικανοποιημένοι, αλλά δύο μέρες μετά, με παίρνει τηλέφωνο ο πρόεδρος, ο Φυσαράκης και μου λέει: Μόλις έμαθα ότι οι παίκτες πάνε οριστικά στον ΟΦΗ και αν διαμαρτυρηθούμε, θα μας πάρουν και το γήπεδο»!
Κρυφτούλι…
«Είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι του ΟΦΗ μάς κρύβανε, στα χωριά Καμάρες, Βορίζα, στην περιοχή της Ιεράπετρας και δεν θυμάμαι πού αλλού. Μας κρύβανε για να μη μας βρουν οι Εργοτελίτες, γιατί αν παίζαμε ένα ματς με τον Εργοτέλη στο τοπικό, η μετεγγραφή ήταν άκυρη», μας λέει ένας από τους «πέντε», ο Μανόλης Σταυρουλάκης και προσθέτει: «Στον ΟΦΗ δεν πήγε κανένας μας με το ζόρι. Εμένα ας πούμε ο Εργοτέλης μού χρωστούσε 26.000 δραχμές, όλο το ποσό που έπρεπε να πάρω στη Β’ Εθνική. Ηλθαν και με βρήκαν και τους λέω: Δώστε μου τα λεφτά και γυρίζω, δεν μου τα έδωσαν και πήγα στον ΟΦΗ».
Η ουσία είναι ότι οι «πέντε», όπως κάνουν όλοι σχεδόν οι ποδοσφαιριστές σε όλο τον κόσμο, διάλεξαν σύμφωνα με το συμφέρον τους. Ο ΟΦΗ ήταν φανερό ότι πήγαινε για την Α’ Εθνική, επομένως τι να κάθονταν να κάνουν στα… χωράφια της ΕΠΣΗ; Ο Σταυρουλάκης καταθέτει ακόμη ένα χαρακτηριστικό περιστατικό, σχετικά με τις παρεμβάσεις της χούντας στο ποδόσφαιρο της Κρήτης: «Θυμάμαι ότι σε ένα ματς του ΟΦΗ με τον Παναιτωλικό, τη σεζόν ’67-’68, ήλθε στο γήπεδο και ο Ασλανίδης. Στο ημίχρονο, δεν θυμάμαι πόσο ήταν το σκορ, μπαίνει ξαφνικά στα αποδυτήρια ο πραξικοπηματίας με την κουστωδία του και μας λέει: Προσπαθήστε να βγείτε δεύτεροι (σ.σ.: πρώτη ήταν ήδη η Χαλκίδα) και εγώ θα σας κάνω έναν αγώνα μπαράζ για να βγείτε στην Α’ Εθνική. Ετσι κι έγινε…».
Πράγματι ο Ασλανίδης τήρησε τον λόγο του και το ίδιο καλοκαίρι ο ΟΦΗ, μέσω μπαράζ με την Ελευσίνα, ανέβηκε στη μεγάλη κατηγορία…
Ιστορική “συγνώμη” από Μίκη Θεοδωράκη
Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν μπόρεσε να δώσει το “παρών” στις εκδηλώσεις του «Εργοτέλη» αλλά τόσο με τα τραγούδια του που ακούστηκαν όσο και με την επιστολή που αναγνώστηκε για την τιμητική διάκριση που του έγινε, η αίθουσα Ανδρόγεω σείστηκε από τα χειροκροτήματα.
Ειδικότερα όταν στην επιστολή του ζήτησε “συγνώμη” για το πρόβλημα που άθελά του δημιούργησε με τη συναυλία στον Εργοτέλη.
Αναλυτικά, ο διάσημος μουσικοσυνθέτης στην επιστολή του ανέφερε τα εξής:
“Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Με ιδιαίτερη συγκίνηση έμαθα για την πρωτοβουλία σας, τη χαιρετίζω και σας συγχαίρω για αυτήν. Εκ των υστέρων θα ήθελα να ζητήσω συγνώμη από τους φίλους του Εργοτέλη, που έστω και άθελά μου τους δημιούργησα τόσα προβλήματα εξ αιτίας εκείνης της συναυλίας μου στο Ηράκλειο. Παρά το ότι πέρασαν τόσα χρόνια από τότε, στη σκέψη μου παραμένει ολοζώντανη εκείνη η μοναδική μέρα με τον τόσο ενθουσιασμό, το τόσο πάθος και πλήθος, που θυμάμαι πως δεν είχα χώρο να διευθύνω την ορχήστρα και τους τραγουδιστές.
Άλλωστε, δεν υπάρχει λόγος να το κάνω, δεδομένου ότι τραγουδούσαν όλοι μαζί τόσο δυνατά και τόσο ωραία, που δικαίως η εξουσία και τα όργανα της τάξεως αφηνίασαν και στη συνέχεια ξέσπασαν στον Εργοτέλη. Όμως ο Εργοτέλης δεν είναι απλά ένα σωματείο, αλλά μια ιδέα, που δεν υπάρχει τρόπος να την εμποδίσει κανείς να υπάρχει, να ακτινοβολεί, να εμπνέει και να νικά τον χρόνο. Απόδειξη η έκδοση, αυτή που ετοιμάζετε για τα 80 του χρόνια και που ελπίζω να την αγκαλιάσουν ιδιαίτερα οι νέοι της Κρήτης και να ακολουθήσουν το παράδειγμα των μεγάλων, που για αυτούς η αθλητική ιδέα ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την πνευματική, την ηθική και την πατριωτική αγωγή, με στόχο να υψώνουμε συνεχώς και να ανανεώνουμε τον πανάρχαιο πολιτισμό μας. Όσο για την τιμητική διάκριση που αποφασίσετε να μου απονείμετε, δεν έχω λόγια να σας ευχαριστήσω και παρακαλώ τον αγαπητό μου φίλο Γιάννη Κουγιουμτζάκη να την παραλάβει εκ μέρους μου.
Με όλες μου τις ευχές και την αγάπη,
Μίκης Θεοδωράκης”.
Από την εφημερίδα «ΠΑΤΡΙΣ» 7.9.2009