skip to Main Content

Την Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2008 στην Αίθουσα Συνεδρίων της Κ.Ε. του ΚΚΕ δόθηκε συναυλία για τα 90 χρόνια του ΚΚΕ, από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τη μουσική διεύθυνση του αρχιμουσικού και διευθυντή της Βύρωνα Φιδετζή.Παρουσιάστηκαν τα έργα:

  • Το «Ελεγείο και θρήνος στον Βασίλη Ζάννο» του Μίκη Θεοδωράκη, αφιερωμένο σύντροφο και φίλο του συνθέτη, που εκτελέστηκε το 1948.
  • Το συμφωνικό ποίημα «Ο Διγενής δεν πέθανε» του Αλέκου Ξένου, εμπνευσμένο από την θυσία του Νίκου Μπελογιάννη.
  • Η «Ενδέκατη Συμφωνία» («Έτος 1905») του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, που γράφτηκε για να τιμήσει την Επανάσταση του 1905.

Ο Μίκης Θεοδωράκης στο χαιρετισμό του αναφέρθηκε στον εκτελεσμένο κομμουνιστή Βασίλη Ζάννο, τον αγαπημένο του σύντροφο για τον οποίο συνέθεσε το «Ελεγείο και Θρήνος».


Ο χαιρετισμός του Μίκη Θεοδωράκη στη συναυλία για τα 90 χρόνια του ΚΚΕ

Αγαπητοί μου φίλοι, συναγωνιστές και σύντροφοι,

Δεχθήτε από μένα και τον Βασίλη Ζάννο, εμένα ζωντανό κι εκείνον νεκρό, εκτελεσμένο από τον μοναρχοφασισμό, τις πιο εγκάρδιες ευχές μας για το αγαπημένο μας Κόμμα, το ΚΚΕ. Και οι δυο μας υπήρξαμε παιδιά του. Ζήσαμε τον καιρό της θύελλας παλεύοντας για τα ιδανικά που μας δίδαξε: την αγάπη στον λαό και την πατρίδα, την αφοσίωση στις αρχές του διεθνισμού, την υπεράσπιση της Λευτεριάς και το όραμα για το χτίσιμο μιας νέας πατρίδας, όπου θα βασιλεύει η θέληση και το δίκιο του Λαού.

Με τον αγαπημένο μου σύντροφο τον Βασίλη Ζάννο, τα γεγονότα μάς έφεραν κοντά από την ημέρα που εγκατέλειπαν οι Γερμανοί την Αθήνα. Τότε, τον Οκτώβρη του 1944, γνωριστήκαμε για πρώτη φορά. Εκείνος επί κεφαλής της πολιτοφυλακής του Παλαιού Φαλήρου κι εγώ του ΕΛΑΣ της Νέας Σμύρνης, δώσαμε μάχη για να μην ανατιναχθούν οι πολεμικές αποθήκες και τα κτίρια της Luftwafe στο Δέλτα Φαλήρου. Συναντηθήκαμε ξανά στα 1947 στην περιοχή Χριστού Ικαρίας, εξόριστοι, κομματικοί υπεύθυνοι στα χωριά μας. Πήραμε μαζί εντολή να δραπετεύσουμε, όμως το καϊκι μας έπεσε σε θύελλα κι έτσι αναγκαστήκαμε να επιστρέψουμε στην Ικαρία. Με την αμνηστία Σοφούλη και τη δημιουργία της Κυβέρνησης Βουνού, βρεθήκαμε στην Αθήνα και αμέσως περάσαμε στην παρανομία σε παράλληλες ομάδες ένοπλης δράσης. Εκείνος πιάστηκε για την υπόθεση Λαδά την Άνοιξη του 1948 και σχεδόν παράλληλα χτυπήθηκε και η δική μας ομάδα με τον Παύλο Παπαμερκουρίου που εκτελέστηκε και τον Δημήτρη Δεσποτίδη που καταδικάστηκε σε θάνατο. Εγώ, άρρωστος από πλευρίτιδα, βρέθηκα για λίγο στο σπίτι μας στη Νέα Σμύρνη, όπου πιάστηκα από την τοπική αστυνομία, που με έστειλε ξανά στην Ικαρία.

Εκεί, στην Ακαμάτρα, ήρθε η τραγική είδηση για την εκτέλεση του Βασίλη Ζάννου. Ήταν τότε που έγραφα συμφωνική μουσική μέσα σε κείνες τις απίθανες συνθήκες, γιατί η αγωγή μας δεν μάς ήθελε μόνο καλούς αγωνιστές αλλά και μορφωμένους και δημιουργικούς πολίτες, μιας και μας περίμενε -μετά τη βέβαιη νίκη μας- η προσπάθεια για το χτίσιμο της Λαϊκής Δημοκρατίας, όπου ο καθένας μας θα έπρεπε να προσφέρει όσο γίνεται πιο πολλά και πιο καλά για την ευτυχία και την πρόοδο του Λαού.

Εγώ πίστευα ότι η καινούρια κοινωνία που θα πλάθαμε, είχε ανάγκη από ελληνικά συμφωνικά έργα αντάξια του υψηλού πνευματικού επιπέδου του ελεύθερου Λαού. Και γι’ αυτό, όπως είπα, δεν υπολόγιζα τις άθλιες, τις σκληρές και τις απάνθρωπες συνθήκες της παρανομίας, της φυλακής, της εξορίας και των βασανισμών, γιατί ήθελα να προσφέρω ό,τι καλλίτερο πίστευα ότι έχω μέσα μου: την Μουσική.

Έτσι ασκήθηκα να γράφω συμφωνικά έργα χωρίς τη βοήθεια μουσικών οργάνων, κατ’ ευθείαν από τον νου μου στο χαρτί. Ένα τέτοιο έργο θα ακούσετε σήμερα κι εγώ μαζί σας πρώτη φορά ύστερα από εξήντα χρόνια. Για να δούμε τώρα αν η μουσική μου σκέψη αποτυπώθηκε σωστά στο πεντάγραμμο κι από κει στα συμφωνικά «όργανα». Είναι κατά κάποιον τρόπο η ώρα της αλήθειας για το «Ελεγείο και Θρήνος». Μέσα στο έργο αυτό, όπως θα διαπιστώσετε κι εσείς, δεν θρηνούσα μόνο τον χαμένο σύντροφο αλλά φιλοδοξούσα να αποτυπώσω με ήχους το μεγαλείο της θυσίας όλων των αγωνιστών, που χάρισαν τη ζωή τους για την Λευτεριά και την ευτυχία του Λαού μας.

Και είμαι όχι μόνο ευτυχής αλλά και βαθύτατα συγκινημένος, γιατί ένα τέτοιο έργο αφιερωμένο σ’ έναν αθάνατο κομμουνιστή, παίζεται σήμερα εδώ, στο δικό του σπίτι. Όπως βλέπεις, αγαπημένε μου Βασίλη, άξιζε ο κόπος να περιμένουμε εξήντα ολόκληρα χρόνια για να ανταμώσουμε και πάλι μέσα από τους ήχους που γράφτηκαν για σένα, σ’ ένα χώρο που τον αγιάζουν οι ιερές σκιές των συναγωνιστών και των συντρόφων μας, με κορυφαία τη μορφή του Καπετάν Γιώτη, του πολυαγαπημένου μας Χαρίλαου Φλωράκη.

Αθήνα, 14.11.2008

Μίκης Θεοδωράκης

Back To Top