Στη φωτογραφία κάτω είναι ο Μίκης Θεοδωράκης στρατιώτης στη σκοπιά το 1950. Η σκοπιά βρίσκεται στο Φιρκά στο ενετικό λιμάνι των Χανίων.
Εκεί ο Μίκης ξανάγραψε την «Πρώτη Συμφωνία» του.
Την Τρίτη 14 Ιουλίου 2005 στο Ηρώδειο η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού παρουσίασε αυτό το έργο. Μαζί παρουσιάστηκε και το «Άξιον Εστί». Συμμετείχαν ο Γιώργος Νταλάρας, ο Δημήτρης Πλατανιάς, ο Άκης Σακελλαρίου και οι χορωδίες των Μουσικών Συνόλων του δήμου Αθηναίων, του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, «Μελωδοί» και η χορωδία της Ε.Ρ.Τ..
Ο ΜΙΚΗΣ άρχισε να συνθέτει την Πρώτη Συμφωνία όντας εξόριστος στην Ικαρία. Το 1949 μεταφέρθηκε στη Μακρόνησο και πήρε μαζί του τις παρτιτούρες μέσα σ’ ένα ξύλινο κουτί (μπαουλάκι).
Στη Μακρόνησο όμως του πήρανε το κουτί με τις παρτιτούρες γιατί εκεί απαγορευόταν να έχουνε γραφτά οι εξόριστοι. Αφηγείται ο ίδιος: «Και τα ‘χανε πάρει όλα, τα είχανε βάλει κάτω στην παραλία, φύσηξε μια μέρα μια θύελλα, άνοιξε τα μπαούλα, πήρε τις νότες μου όλες ο άνεμος, γέμισαν τα συρματοπλέγματα με νότες…»
Μετά την απόλυσή του από την Μακρόνησο, ο Μίκης ήρθε στην Κρήτη. Όχι για πολύ όμως, γιατί πάλι τον ξανασυνέλαβαν και τον έντυσαν στο χακί. Φαντάρος κατέληξε να υπηρετεί τη θητεία του στο Φιρκά στο Λιμάνι των Χανίων.
Γράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του «ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ», τόμος 5ος σελ.184-185:
«Ο Λόχος Στρατηγείου είχε την έδρα του μέσα στο φρούριο Φιρκά. Δυο βήματα πιο κει, στον Τοπανά, στην οδό Θεοτοκόπουλου, ήταν το σπίτι πού είχαν νοικιάσει προσωρινά οι γονείς μου, μιας και ο πατέρας μου είχε δικηγορικό γραφείο στην πόλη κι ο Γιαννάκης πήγαινε στο Γυμνάσιο… Στο προαύλιο του Φιρκά παρκάριζαν τα τζιπ, τα μπετφόρ, τα τεράστια Τζέιμς και τις μοτοσικλέτες, ενώ στην ταράτσα του κάστρου ήταν στοιβαγμένα τα καύσιμα: βαρέλια με βενζίνη και με λάδια…
Ο Λοχαγός κ. Σαραντινάκης με τοποθέτησε στο Γραφείο Κινήσεως, οπού, εκτός από μένα, υπηρετούσε ο δεκανεύς Γιώργος απ’ το Ναύπλιο. Η δουλειά μας ήταν να προμηθεύουμε τους σοφέρ με καύσιμα, να περνάμε τις ποσότητες στα Δελτία Κινήσεως και να κρατάμε βιβλίο. Στην αρχή, εγκαταστάθηκα μέσα στο σημαιοστάσιο, και αργότερα, μαζί με τον Γιώργο, σ’ ένα δωματιάκι πού χτίσανε στο βάθος της ταράτσας ειδικά για μας. Έτσι, όλη την ήμερα βρισκόμουν πάνω απ’ τη θάλασσα. Αριστερά, στο βάθος, το νησάκι Θόδωρου, απέναντι απ’ το χωριό μου. Μπροστά μου το Κρητικό Πέλαγο. Δεξιά ο Φάρος και ακόμα πιο δεξιά το λιμάνι. Όταν αγρίευε ή θάλασσα, ο αφρός των κυμάτων μας έλουζε. Σκουπίζαμε την υγρασία απ’ τα πρόσωπα μας και με τη γλώσσα γλείφαμε το αλάτι… Όταν δεν είχαμε δουλειά, καθόμουν μπροστά στις λευκές νότες, προσπαθώντας να συνεχίσω τη σύνθεση της «ΠΡΩΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ»…
Στη σκοπιά στο σημαιοστάσιο λοιπόν ο Μίκης από μνήμης ανασύνθεσε την πρώτη του Συμφωνία που είχε χάσει στη Μακρόνησο.
Γράφει σε σημείωμα του αργότερα:
«Όταν το 1951 έκανε τη στρατιωτική του θητεία στο Κάστρο Φιρκά της Κρήτης, όλο του το ενδιαφέρον κι έτσι διοχετεύονταν στο μακελειό του Εμφυλίου. Μια αποφασιστική σκέψη τον βασάνιζε: να δημιουργήσει όσο και οι πιο πολύ έργο που να δήλωνε την πίστη του. Όλη του η ύπαρξη κι ο συναισθηματικός του κόσμος κρατιόταν στη μουσική δημιουργία. Τα πρόσωπα και τα γεγονότα, οι προσδοκίες, τα εγκλήματα και οι φρικαλεότητες … κυριάρχησαν σε κάθε ίχνος της ζωτικότητας πάνω στον 25χρονο ιδεολόγο». Στο σημειωματάριο που κρατούσε στο Φιρκά του 1951 έγραφε:
«Πάνε τώρα δύο μήνες που βρίσκομαι στην Κρήτη κι όμως έφτασα στο σημείο που ζητούσα: να σκέφτομαι με ήχους το καθετί. Να είναι αδύνατον να συλλογιστώ κάτι ξέχωρο από τη μουσική. Έτσι αγαπώ μονάχα εκείνο που με βοηθάει και με εμπνέει. Έμψυχο και άψυχο. Αρχίζω ξανά να ζω μέσα στο πεντάγραμμο. Η δίψα της δημιουργίας με κατακτά το ίδιο πλατιά και οδυνηρά όπως οι πιο βασικές μας λειτουργίες».