του Γιώργου Αγοραστάκη
Tο 1962 η Κούβα είναι το επίκεντρο του ψυχρού πολέμου. Οι ΗΠΑ μετά την αποτυχεμένη «Επιχείρηση του Κόλπου των Χοίρων», λαμβάνουν μέτρα κατά της Κούβας. Στις 7 Φλεβάρη 1962 η κυβέρνηση του Τζων Φ. Κένεντι επεκτείνει και εντείνει το εμπάργκο κατά της Κούβας, που ξεκίνησε από το 1958, ως απάντηση στην εθνικοποίηση των περιουσιών, εργοστασίων, κλπ. αμερικανικών συμφερόντων από την επαναστατική κυβέρνηση της χώρας, προσπαθώντας να απομονώσει και να στραγγαλίσει την οικονομία της.
Μέσα σε συνθήκες απομόνωσης και αποκλεισμού που επιβάλουν οι ΗΠΑ στην Κούβα, η ΕΔΑ αποφάσησε σε ένδειξη υποστήριξης και συμπαράστασης στην επαναστατική της κυβέρνηση να στείλει μια κοινοβουλευτική αντιπροσωπία στην Κούβα. Στην αντιπροσωπία κάλεσε να συμμετέχει και ο Μίκης Θεοδωράκης ως μια προσωπικότητα διεθνούς εμβέλειας. Ο Θεοδωράκης τότε μόλις είχε αποθεραπευτεί από την φυματίωση και είχε εξέλθει από το Νοσοκομείο που θεραπευόταν.
Όταν ο Θεοδωράκης συνάντησε τον Τσε
Ο Θεοδωράκης διηγείται ότι μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι έφτασαν στην Κούβα και «Βρήκαμε μια περίεργη κατάσταση, γιατί όλος ο κόσμος ήταν ένοπλος, όλοι φορούσαν χακί στολές, είχαν όλοι μπαρμπούτος και οι γυναίκες ήταν ένοπλες, παράλληλα όμως υπήρχε και μια πανηγυρική ατμόσφαιρα. Δηλαδή όλος ο κόσμος χόρευε, μιλούσε, πανηγύριζε. Γιόρταζαν συνέχεια αυτοί, ήταν μια γιορτή της επανάστασης συνεχής.» Αφού έκαναν ορισμένες επισκέψεις στα υπουργεία μια μέρα «Πήγαμε λοιπόν στο “Αβάνα Λίμπρε”, το πρώην “Χίλτον”, το οποίο ονόμασαν “Αβάνα Λίμπρε”, “Ελεύθερη Αβάνα”, και μας είπαν ότι στην ταράτσα επάνω, που έπαιζε και μια ορχήστρα, θα μας δεχόταν η ηγεσία των επαναστατών. Καθίσαμε σε κάτι τραπέζια και μετά ήρθαν οι διερμηνείς. Κάναμε τις συστάσεις, ήταν ο Φιντέλ Κάστρο, ο Τσε Γκεβάρα και ο πρόεδρος της Κούβας, ο μόνος που δεν είχε γένια. Άρχισε να ρωτάει για την Ελλάδα, … Την αρχαία Ελλάδα βέβαια την γνώριζαν, λίγα πράγματα όμως ήξεραν για την σύγχρονη Ελλάδα. Εκεί λοιπόν που τελείωνε η συνάντησή μας, άρχισε η ορχήστρα να παίζει το “Lune de miel”. Το “Honeymoon song” ήταν το εθνικό τους τραγούδι. Μου είπαν μάλιστα ότι το έχουν γράψει και σε μια στήλη εκεί ότι ο ραδιοφωνικός τους σταθμός ξεκίνησε με το τραγούδι αυτό, το οποίο θεωρούσαν ότι είναι μεξικάνικο. Κάποιος έξυπνος Μεξικάνος εκεί έβαλε το όνομά του από κάτω. Το τραγουδούσε ένας Μεξικάνος τραγουδιστής τον οποίο λάτρευε όλοι η Νότια Αμερική, ήταν ο Καζαντζίδης, ας πούμε της Νότιας Αμερικής. Φυσικά και στην Κούβα, λόγω αυτής της διασκευής του τραγουδιού, και του τραγουδιστή, το τραγούδι ήταν στα χείλη όλων των Κουβανέζων. Λέει λοιπόν ο διερμηνέας, όταν σηκωθήκαμε να φύγουμε, στον Κάστρο: “Με την ευκαιρία, να σας πω ότι αυτό το τραγούδι είναι δημιουργία του κύριου εδώ”. “Πού πάτε;” λέει ο Κάστρο κατενθουσιασμένος. “Είναι δυνατόν; Γράφει τέτοια πράγματα;” Δε με άφηναν να φύγω. Και ο Τσε Γκεβάρα ετοιμαζόταν να πάει στη Σιέρα Μαέστρα για περιοδεία. “Θα σε πάρω μαζί μου αύριο”, μου λέει. “Έχει ωραίο κλίμα και άφθονο οξυγόνο εκεί που πηγαίνω”.
Για την παρέα με το Τσε ο Θεοδωράκης λέει: «… κάναμε απλές συζητήσεις με ένα διερμηνέα που δεν ήξερε και πάρα πολύ καλά τα ισπανικά. Εκείνο το καλαμπούρι που έκανα μαζί του είναι ότι παντού έλεγε “Μουέρτε ο λιμπερτά”, ξέρεις, “Ελευθερία ή θάνατος”. Μάλιστα με πήγε και σε ένα μοντέρνο σφαγείο και δεν ήθελα να μπω μέσα, και είδα την πινακίδα: “Ελευθερία ή θάνατος”. Του λέω “Εδώ, αγαπητέ σύντροφε, κοροϊδεύετε τα ζώα, εδώ μόνο ο θάνατος τα περιμένει. Τι μου λες και βάζεις το “ή” ; Είναι σκέτο “μουέρτε”, του λέω. Το μόνο που θυμάμαι είναι ότι πήγαμε σε ένα κέντρο που είχε μουσική και χορέψαμε. Σηκώθηκε ο ίδιος επάνω και είπε στην ορχήστρα να παίξουμε το τραγούδι αυτό, ενθουσιάστηκε ο κόσμος και μετά με φώναξε πάνω και είπε “Αυτός είναι ο συνθέτης”, και χειροκρότησαν όλοι. Αγαπήθηκα πολύ στην Κούβα ως λαϊκός συνθέτης, δε γίνεται παραπάνω…»
Πηγή: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ 85 ΧΡΟΝΙΑ. ΆΞΙΟΣ ΕΣΤΙ – ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ ΣΤΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ, σελ 357 έως 359.
Ακολουθεί ένα δεύτερο απόσπασμα, από συνέντευξη του Μ. Θεοδωράκη στην ιστοσελίδα America Latina (10 Ιούνη 2011):
«Το 1962 που πήγα στην Κούβα να δούμε τι γίνεται λίγο μετά από την Επανάσταση, ήμουν στην ταράτσα του “Κούβα Λίβρε” του παλιού “Χίλτον”. Πίναμε εκεί και κάποιοι χόρευαν. Υπήρχαν αντιπροσωπείες από διάφορες χώρες όπως η Ισπανία. Για εμάς έλεγαν “Όμηρος, Αριστοτέλης, Ακρόπολη». Τι κάνετε εδώ με ρώτησαν, θα κάτσετε πολύ ακόμη; Λέω, αύριο μεθάυριο θα φύγω λέω γιατί με πειράζει το κλίμα εδώ. Τότε άρχισε να παίζει το τραγούδι μου, το οποίο ήταν μεγάλο σουξέ. Τότε λέει ο διερμηνέας για μένα “αυτός είναι ο συνθέτης αυτού του τραγουδιού”. Πετάγονται αμέσως όλοι όρθιοι. Όταν ξεκίνησε για πρώτη φορά την εκπομπή του ο σταθμός “Αβάνα Λίβρε” άρχισε με αυτό το τραγούδι. Λούνα Ντε Μιέλ. Είναι γραμμένο. Αυτοί ήταν ξερελαμένοι.
Μου λένε «κάτσε εδώ δεν θα πας πουθενά». Μου λέει ο Τσε Γκεβάρα «αύριο θα σε πάρω να πάμε μαζί στα βουνά που έχει ωραίο καιρό». Και έτσι άρχισε εκείνη η φιλία. Γνώρισα τον Τσε Γκεβάρα, ο λαός εκεί βέβαια είναι λίγο βαρύς. Έρχεται ένας χωριάτης και μου δίνει ένα τεράστιο πούρο, λέει κάπνισε. Αλλά μου άρεσε. Μετά πήγαμε στο βουνό, καθίσαμε μια εβδομάδα να δούμε τι έκανε η Επανάσταση και το βράδυ πηγαίναμε σε μέρη που χόρευαν οι νέοι. Ο Τσε έλεγε έχουμε «εδώ μέσα έχουμε τον φίλο μου που έγραψε αυτό το τραγούδι».. Αισθανόμουν σαν ήρωας, όλοι φώναζαν και χόρευαν. Κάθε τόσο και λιγάκι άρχονταν κούτες με πούρα που έστελνε ο Τσε… χα, χα.. Ήταν πανάκριβα τότε..»
Ο Θεοδωράκης αναφέρεται στον τότε Καζαντζίδη της Λατινικής Αμερικής που είναι ο Mario Suárez (1926 – 2018 ), λαϊκός τραγουδιστής από τη Βενεζουέλα και όχι από το Μεξικό.
Το τραγούδι «Luna de miel» του Μίκη Θεοδωράκη με την ερμηνεία του Mario Suárez υπάρχει σήμερα στο Youtube
Mario Suárez — Luna De Miel, Bolero (VintageMusic.es)