skip to Main Content

ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ: ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΡ. 2 – ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΓΗΣ

MANOYEL DE FALLIA: ΝΥΧΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΠΑΝΙΚΟΥΣ ΚΗΠΟΥΣ

12.1.2006, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Φίλων της Μουσικής
Κρατική Ορχήστρα Αθηνών
Παιδική Χορωδία Λεοντείου (Δ/νση Κατερίνα Βασιλικού)
Σολίστ (πιάνο) Μαρία Αστεριάδου
Διεύθυνση: Ηλίας Βουδούρης
Την Συμφωνία αρ. 2 ο Θεοδωράκης την έγραψε σε δύο περιόδους στο Παρίσι:
  • στα 1954-58 και
  • στα 1982, οπότε και την ολοκλήρωσε.
Στην αρχή προοριζόταν να ανεβεί ως μπαλέτο στα Μποσλόι με θέμα την οικολογική καταστροφή και τον κίνδυνο ενός πυρηνικού πολέμου. Για τον λόγο αυτόν πρόσθεσε στο τέλος του 3ου μέρους παιδική χορωδία, γιατί ήθελε το μήνυμα της επικείμενης καταστροφής να ακουστεί με το χρώμα της αθωότητας των παιδικών φωνών: (Οι στίχοι είναι δικοί του).
Το τραγούδι της Γης
δεν τ’ άκουσες ποτέ
ούτε θ’ ακούσεις πια.
Σκότωσες όλα τα πουλιά
τα δάση
το νερό
το λαμπερό νερό
τον ποταμό.
Πάει…
Σκότωσες το χώμα
τον ήλιο
την καρδιά σου.
Ποτέ δεν θα ξαναδείς
το χρώμα τ’ ουρανού
δεν θ’ ακούσεις ποτέ
τον ήχο των χρωμάτων.
Σαν βολίδα προχωρείς στο χάος.
Στερνή φορά ας ακουστεί μες στη σιωπή
το τραγούδι της Γης.
Πριν τελικά τυλιχτώ στο χάος
ένα “γεια σου” θα πω στη ζωή.
Το έργο έχει τέσσερα μέρη και διαρκεί μια ώρα. Εκτός από το 4ο μέρος που κατά το μεγαλύτερο τμήμα του βασίζεται σε Κρητικούς ρυθμούς και είναι γεμάτο ζωή, δύναμη, λάμψη και αισιοδοξία, τα τρία προηγούμενα έχουν τη σφραγίδα των δραματικών και τραγικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν την ψυχολογία του συνθέτη εκείνη την εποχή (1954-58).
Κάπου μάλιστα ο ίδιος χαρακτηρίζει αυτό το έργο ως «αντιμακρόνησο», με την έννοια ότι ξαναφέρνοντας στην επιφάνεια τα πάθη του πρόσφατου παρελθόντος, είναι σαν να προσπαθεί να τα ξορκίσει…
Υπενθυμίζουμε ότι ο Μίκης Θεοδωράκης καθ’ όλη την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, αψηφώντας τις αντίξοες συνθήκες μέσα στις οποίες ζούσε, προσπαθούσε να γράφει συμφωνικά έργα, με κορυφαίο την Πρώτη του Συμφωνία. Η προσπάθεια που καταβάλλει για να κατακτήσει μια προσωπική μουσική έκφραση, είναι πολύ μεγάλη. Κι αυτό φαίνεται από την πρόοδο που υπάρχει από έργο σε έργο. Οι δυσκολίες όμως είναι πολύ μεγάλες, γιατί υπάρχει και ένας πρόσθετος λόγος: το γεγονός ότι γράφει μόνο με την σκέψη του, χωρίς πιάνο και χωρίς τη δυνατότητα να ακούει τα έργα του για να τα ελέγχει.
Για τον λόγο αυτό, όταν βρέθηκε στο Παρίσι ελεύθερος, χωρίς καταναγκασμούς και φοβίες, προχώρησε με άλματα προς την κατεύθυνση της κατάκτησης νέων μέσων μουσικής έκφρασης, με αποκορύφωμα την εφαρμογή ενός προσωπικού συστήματος μουσικής σύνθεσης, του συστήματος των «τετραχόρδων».
Από την άποψη αυτή τη 2η Συμφωνία αποτελεί πρότυπο τόσο της εφαρμογής αυτού του συστήματος όσο και της μεγάλης του ωριμότητας, τόσο με τον πλούτο των μουσικών ιδεών, την υψηλή τεχνική και την αστείρευτη φαντασία στους τρόπους επεξεργασίας, πλοκής και ανάπτυξης όσο και στην προσωπική τέχνη της ενορχήστρωσης, που αποτελεί αληθινή πρόκληση τόσο για τον μαέστρο όσο και για τα σύγχρονα μεγάλα συμφωνικά συγκροτήματα.
Τέλος εντελώς πρωτότυπη είναι και η μουσική γραφή του solo πιάνου, οι δε συνδυασμοί πιάνου και ορχήστρας δημιουργούν στιγμές μοναδικές σε λάμψη, δύναμη και δραματικό πάθος.
Back To Top