Το 1970 ο Μίκης Θεοδωράκης βρέθηκε για 2-3 μέρες στη Νέα Υόρκη για να πάρει μέρος στη Σύνοδο Νέων του ΟΗΕ (ως πρόεδρος των Λαμπράκηδων και του Πατριωτικού Μετώπου). Εκεί συνάντησε το δημοσιογράφο του ραδιοφωνικού σταθμού της Βοστώνης WBAI Bob Kuttner, στον οποίο έδωσε μια μισάωρη συνέντευξη. Ο Θεοδωράκης ήταν και το τιμώμενο πρόσωπο και κύριος ομιλητής σε μια συγκέντρωση υπέρ της δημοκρατίας στη Ελλάδα που έγινε στο Manhattan Center. Εκεί τον χαιρέτησε και τον καλωσόρισε ο μεγάλος αμερικανός θεατρικός συγγραφέας Άρθουρ Μίλλερ, που ως πρόεδρος της διεθνούς οργάνωσης PEN είχε πρωτοστατήσει στη διεθνή καμπάνια για την απελευθέρωση του φυλακισμένου Θεοδωράκη. Στη συνέχεια πήρε το λόγω ο Μίκης, που αφού μίλησε εναντίον της χούντας, έπαιξε και μερικά τραγούδια. Ανάμεσα στα τραγούδια μίλησε και για τις συνθήκες κράτησης στις φυλακές, τα βασανιστήρια, το τακ-τακ τακ-τακ με τον Αντρέα Λεντάκη. Η ραδιοφωνική εκπομπή αυτή αποτελεί ντοκουμέντο του αντιδικτατορικού αγώνα κι ενός άγνωστου, ξεχασμένου πια διήμερου του Μίκη Θεοδωράκη στη Νέα Υόρκη τον Ιούλιο του 1970. Μας την παρουσίασε στο youtube ο καλός φίλος
ctpcmh.
Ο Μίκης Θεοδωράκης στη Νέα Υόρκη το 1970 (ντοκουμέντο)
H ομιλία του Arthur Miller
Στο Σεντερ Ράλλυ του Μανχάτταν, τον Μίκη Θεοδωράκη παρουσίασε ο θεατρικός συγγραφέας Άρθουρ Μίλλερ.
«Βρίσκομαι εδώ για δύο –κυρίως- λόγους:
Ο πρώτος είναι ότι μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβριο ήμουν ο πρόεδρος του International Pen (Διεθνούς Πένας) το οποίο είναι μία Οργάνωση Συγγραφέων σε περίπου 65 χώρες και μια από τις κύριες δουλειές μας είναι να κρατάμε τους συγγραφείς έξω από τη φυλακή, ή, όταν είναι μέσα στη φυλακή να προσπαθούμε να τους βγάλουμε έξω και να προσπαθούμε να βοηθήσουμε τις οικογένειές τους, και να ανακουφίζουμε τις συνθήκες κράτησης των συγγραφέων στη φυλακή, οπουδήποτε και αν βρίσκονται. Η Pen έχει εργασθεί ώστε να ελευθερώσει συγγραφείς στη Σοβιετική Ένωση, στη Νότια Αφρική, στη Λατινική Αμερική, σε όλον τον κόσμο και σε κάθε είδους σύστημα.
Ποτέ δεν έχουμε δραστηριοποιηθεί παρά μόνο κάτω από το πιο αυστηρό είδος λεπτομερούς εξέτασης των γεγονότων και στην ελληνική υπόθεση αυτό ήταν ιδιαιτέρως αληθές. Είμαστε σε θέση, εξ’ αιτίας της τοποθεσίας της Ελλάδας, (για τα καλά) μέσα στην Ευρώπη, να έχουμε παρατηρητές εκεί από το International Pen, που είναι από την Ολλανδία, την Δανία, την Σουηδία, την Γερμανία και την Γαλλία και άλλες χώρες, και την Αγγλία. Έτσι ώστε, αν υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία ότι η Ελληνική Κυβέρνηση έχει όντως καταδυναστεύσει συγγραφείς και διανοούμενους και καθηγητές και καλλιτέχνες, τους οποίους έχει υποβάλει σε βασανισμό, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι αυτές οι αμφιβολίες είναι αβάσιμες. Υπάρχει πράγματι μια καταπίεση (καταστολή) στην Ελλάδα, μια αυστηρή λογοκρισία, μια σιδερένια λογοκρισία, η οποία επιβάλλει πάνω στη χώρα μια προσπάθεια να δημιουργήσει μια εθνική βλακεία, που θα φέρει εκείνη τη χώρα πολλά χρόνια πίσω.
Έχω έρθει εδώ για να καλωσορίσω τον κ. Θεοδωράκη σε αυτή τη χώρα, έστω και για μια μέρα ή δύο, και να σφίξω το χέρι ενός άντρα που έχει αντισταθεί στην Τυραννία, σε μία χώρα όπου εφευρέθηκε η Δημοκρατία!
Δυστυχώς… (χειροκρότημα)… έχω επίσης έρθει διότι είμαι Αμερικάνος και οι φόροι μου πληρώνουν για τανκς και πολεμικό εξοπλισμό, χωρίς τα οποία το τρέχον Ελληνικό Πολίτευμα δεν θα μπορούσε να υπάρχει.
Πρέπει να πω ότι, ως επικεφαλής της Pen, ήταν μια σκοτεινή εμπειρία τα τελευταία 4 χρόνια να βλέπω όλο και περισσότερους συγγραφείς να μπαίνουν στη φυλακή, σε όλο και περισσότερες χώρες. Αντίθετα με καταστολές του παρελθόντος, το τρέχον είδος καταστολής περνά σχετικά απαρατήρητο. Είναι ένα παράξενο πράγμα, ο κόσμος αυτή την εποχή, μοιάζει να μένει ασυγκίνητος από το θέαμα της καταστολής της διανόησης. Συγκινείται πολύ λιγότερο, σε κάθε περίπτωση, από όσο πριν από 20 και 30 χρόνια. Ελπίζω ότι αυτή η συνάντηση και επίσκεψη του κ. Θεοδωράκη θα βοηθήσει να αφυπνιστούν οι Αμερικάνοι, οι οποίοι είναι, όντως, οι χορηγοί μιας Δικτατορίας!
Λοιπόν, δεν θα πάρω άλλο από το χρόνο σας, ανυπομονώ να ακούσω τον ίδιο τον κ. Θεοδωράκη, ο οποίος – απ’ ό,τι καταλαβαίνω- πρόκειται να παίξει λίγη μουσική που δεν έχει ακουστεί ξανά μέχρι τώρα, και θέλω απλά να πω ότι είναι τιμή μου να συναντώ αυτόν τον μεγάλο αγωνιστή για την Ελευθερία όλων των ανθρώπων.
Ευχαριστώ!»
Μετάφραση από την Ελισάβετ Βερούλη