Ολοκληρώθηκαν την Κυριακή 31 Ιουλίου 2005, με ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη, οι εργασίες του Διεθνούς συνεδρίου «Μίκης Θεοδωράκης Ο άνθρωπος, ο δημιουργός, ο μουσικός, ο πολιτικός, ο Κρητικός και ο Οικουμενικός».
Το συνέδριο διοργάνωσε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων με την υποστήριξη της Βουλής των Ελλήνων και της Ένωσης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας, σε συνεργασία με το Πνευματικό Κέντρο και την Αναπτυξιακή Εταιρεία Χανίων.
Οι εργασίες έκλεισαν με την «Εκ Βαθέων» απολογιστική, ζωής και δημιουργίας, ομιλία του Μίκη στην οποία ο συνθέτης σκιαγράφησε την ζωή του. Μουσική, κοινωνία, ένταση, δημιουργία. Μίκης, Ο άνθρωπος, ο δημιουργός, ο μουσικός, ο πολιτικός, ο Κρητικός και ο Οικουμενικό. Μίκης, ο ένας, ο πολυδιάστατος.
Στην ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ ομιλία του ο συνθέτης σημείωσε:
«… Η αλήθεια είναι ότι απ’ τη μια πλευρά η ιδιοσυγκρασία μου και από την άλλη οι συνθήκες ζωής και τα ιστορικά γεγονότα με οδηγούσαν σε ατραπούς μοναχικές. Κι αυτό γιατί με είχε κατακυριεύσει από τα πρώιμα ήδη χρόνια ένας άκρατος ιδεαλισμός, ο οποίος στην ουσία με απογείωνε υποκειμενικά ανεξάρτητα από την όποια κατά καιρούς δραστηριότητα μου. Σε άλλες συνθήκες θα έπρεπε να κλειστώ στον εαυτό μου, να αδιαφορήσω για τα γύρω μου και να αφοσιωθώ στις σκέψεις, τις φαντασιώσεις, τις πεποιθήσεις και τους οραματισμούς μου. Στη δική μου όμως περίπτωση συνέβησαν ορισμένα περίεργα και αντιφατικά πράγματα, που καθόρισαν την ιδιομορφία στην πορεία της ζωής μου και που μπορεί να συνοψισθούν σε δύο λέξεις: Χρέος και Μουσική. Και ήταν ευτύχημα για μένα το ότι τα Ηθικά με τα Καλλιτεχνικά στοιχεία που υπερίσχυσαν μέσα μου όχι μόνο δεν αντιπάλεψαν το ένα το άλλο αλλά προσπάθησαν να συνεργαστούν, να εναρμονιστούν και να αποτελέσουν τελικά μια περίεργη και εντελώς πρωτότυπη Ενότητα, που είναι αδύνατον να καταταγεί στα κοινώς και κοινωνικώς παραδεδεγμένα.
Έτσι το μεν Χρέος επηρέαζε την Τέχνη, η δε τέχνη επηρέαζε το Χρέος. Με ποιο τρόπο και σε ποιο βαθμό; Η απάντηση βρίσκεται μέσα στην διαμόρφωση του Μουσικού μου έργου καθώς και των ιδεών που καθοδήγησαν την κοινωνική και πολιτική μου συμπεριφορά..»
Συγκινημένοι οι σύνεδροι καταχειροκρότησαν το Μίκη ενώ κλείνοντας το συνέδριο ο Νομάρχης Χανίων Γιώργος Κατσανεβάκης σημείωσε :
«Πολλά και ποικίλα είναι τα συναισθήματα που κατά καιρούς νιώσαμε και νιώθομε επηρεασμένοι από το έργο και την έντονη παρουσία της προσωπικότητας του Μίκη μας.
Ο Άνθρωπος που είναι ανάμεσά μας και εμείς με σεβασμό, αγάπη, δέος, συγκίνηση και περηφάνια για τρεις μέρες προσπαθήσαμε να αγγίξομε και να αφηγηθούμε είναι εκείνος που ευτύχησε ν’ αποκτήσει ΠΑΤΡΙΔΑ του την πνευματική Ελλάδα και ως άξιος αυτής του της προσπάθειας, μπορεί να προσαγορεύεται από όλους μας:
Ο ΜΙΚΗΣ, Ο ΩΡΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝ
Αυτή είναι και η πραγματική επικεφαλίδα του Συνεδρίου μας.
Μίκη, ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, ωραία και ελληνικά !»
Ήταν ένα 3ημερο κατά την διάρκεια του οποίου συνεργάτες, φίλοι, ερευνητές, οικογένεια ανέπτυξαν τον Μίκη Θεοδωράκη ως άνθρωπο και ως δημιουργό. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο με ιδιαίτερη σχέση και γνώση για τον Μίκη παρουσίασαν την διαδρομή του σύνθετη και συνάμα την νεώτερη Ελλάδα.
Η διοργάνωση πλούσια σε περιεχόμενο και άρτια σε οργάνωση απέσπασε τα ευμενή σχόλια τόσο των παρευρισκομένων όσο και όσων παρακολούθησαν εξ αποστάσεως την όλη δραστηριότητα αξιοποιώντας την δυνατότητα που υπήρχε μέσω της ζωντανής μετάδοσης από τον δικτυακό τόπο www.mikis-crete.gr αλλά και την ζωντανή μετάδοση των εκδηλώσεων σε όλη την Κρήτη από τοπικά κανάλια.
Όπως ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης δήλωσε
«Και μόνο το γεγονός ότι αυτή η τόση σημαντική στιγμή της ζωής μου τα ογδόντα μου χρόνια τα γιορτάζουμε εδώ στην πατρογονική γη, την Κρήτη, με γεμίζει με συγκίνηση. Πέραν τούτου θέλω να σας πω ότι βρέθηκα μπροστά με μια άρτια οργανωμένη συνεδρία που δε νομίζω ότι έχει γίνει ξανά στην Ελλάδα, και αυτό αξίζει κάθε έπαινος στον κύριο Κατσανεβάκη, στον κύριο Αγοραστάκη και σε όλη την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Άψογη οργάνωση, υψηλό επίπεδο ομιλιών για κάθε κλάδο της πολύμορφής μου δραστηριότητας. Επίσης νομίζω ότι είναι κάτι εξαιρετικά πρωτότυπο ένας άνθρωπος της ηλικίας μου να ακούει να τον αναλύουν εν ζωή. Αυτό το τριήμερο που έζησα εδώ, αποτελεί ορόσημο στη ζωή μου αλλά και μια ευχάριστη έκπληξη για όσα σοβαρά και πολλές φορές πρωτόγνωρα ακούστηκαν, που φωτίζουν άγνωστες για τους πολλούς πλευρές του έργου μου.
Έστω και αργά νοιώθω σαν να έγινε μια κάποια αρχή προς αυτή την κατεύθυνση, πράγμα παρήγορο όταν υπολογίσουμε ότι έχω συμπληρώσει μισό αιώνα συνεχούς παρουσίας χωρίς εν τούτοις να έχει δοθεί έως τώρα η ευκαιρία για μια σοβαρή και εις βάθος αποτίμηση του έργου και των ιδεών μου εν γένει
.»
Όμως δεν ήταν μόνο το συνέδριο που συγκέντρωσε το ενδιαφέρον. Είναι αλήθεια ότι ιδιαίτερα συγκινητικές στιγμές εκτυλίχθηκαν και στις παράλληλες εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν.
Ξεκινώντας από την Παρασκευή βράδυ 30 Ιουλίου ημέρα των γενεθλίων του Μίκη Θεοδωράκη όπου στο χωριό του σύνθετη, τον Γαλατά του Δήμου Νέας Κυδωνίας Χανίων, διοργανώθηκε γιορτή για τα 80κοστά γενέθλια του συνθέτη.
Εκατοντάδες χωριανοί και φίλοι γιόρτασαν μαζί με το σύνθετη και την οικογένεια του με ένα κρητικό γλέντι.
Φτάνοντας στο χωριό ο Μίκης αντίκρισε μια παρέα Κρητικών με τοπικές φορεσιές η οποία των υποδέχτηκε με ριζίτικα τραγούδια.
Ο Δήμαρχος Νέας Κυδωνίας Νίκος Αποστολάκης πρόσφερε στον Μίκη ένα δίσκο με την Κρήτη και το χωριό του το Γαλατά.
«Να ζήσεις Μίκη και χρόνια πολλά
μεγάλος να γίνεις σαν τα ψηλά βουνά»
τραγούδησαν οι παρευρισκόμενοι χαρίζοντας στιγμές συγκίνησης σε όλους ενώ ο Μίκης έσβησε τα κεριά από την τούρτα για τα 80 χρόνια του έχοντας δίπλα φίλους, συνεργάτες, οικογένεια. Μαζί και ο εγγονός του Άγγελος ο οποίος είχε και αυτός γενέθλια.
Ο Μίκης συνάντησε φίλους παλιούς και θυμήθηκε στιγμές από τότε που έγραψε μαζί με τον αδελφό του Γιάννη τραγούδια όπως το «χάθηκα» εκεί στον Γαλατά.
Η βραδιά εξελίχθηκε σε ένα μεγάλο γλέντι καταρχήν με κρητική μουσική και στη συνέχεια με την οικογένεια του Μίκη να πρωτοστατεί σε μια πανδαισία.
Ο γιος του Γιώργος τραγούδησε το «χάθηκα» και μετά όλη η οικογένεια Θεοδωράκη πάνω στην σκηνή τραγούδησε και χόρεψε για ώρα πολλή για τον πατέρα, για τον παππού. Μαζί τους η Μαρία Δημητριάδη, η Σόνια Θεοδωρίδου, η Arja Saijonmaa. Μαζί τους οι χωριανοί, οι φίλοι, οι συνεργάτες.
« .. το κορύφωμα (στις τιμές) είναι να σε γιορτάζει το χωριό σου. Ξέρετε πόσο δύσκολο είναι οι ίδιοι οι χωριανοί σου να σε γιορτάζουν και μάλιστα με τον τρόπο που έγινε η γιορτή στο Γαλατά; Ήταν κάτι πραγματικά το ανεπανάληπτο.» Μας είπε ο Μίκης συγκινημένος.
Μια δεύτερη ιδιαίτερα συγκινητική βραδιά ήταν αυτή που εξελίχθηκε στο φρούριο Φιρκά στην Παλιά Πόλη των Χανίων. Εκεί ο Μίκης ήταν φαντάρος το 1951. Το Σάββατο βράδυ, 31 Ιουλίου 2005, ο Μίκης βρέθηκε μετά από χρόνια στο γνώριμο από παλιά χώρο φέρνοντας στην θύμηση του στιγμές από την εκεί θητεία του. Το σκηνικό συμπλήρωναν ένα πιάνο, ένας μπουφές με εδέσματα της κρητικής κουζίνας και το ενετικό λιμάνι των Χανίων το οποίο φωτισμένο και γαλήνιο υποδέχονταν μετά από χρόνια τον Μίκη Θεοδωράκη. Ο συνθέτης ιδιαίτερα ευδιάθετος απολάμβανε την βραδιά αναπολώντας στιγμές από την εκεί παραμονή του αλλά και ενθυμούμενος στιγμές της ιστορίας της νεώτερης Ελλάδας. Το πιάνο δεν άργησε να αξιοποιηθεί. Η πιανίστα Έλενα Μουζάλα έκανε την αρχή αφήνοντας νότες του Μίκη να πλανώνται στον Χανιώτικο ουρανό. Η συνέχεια ήταν για πολλή ώρα μουσική. Η Μαρία Δημητριάδη και η Arja Saijonmaa τραγούδησαν συνοδεία του πιάνου για ώρα πολλή χαρίζοντας μοναδικές στιγμές στους παρευρισκόμενους. Η βραδιά ολοκληρώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες αφού πρώτα είχε τραγουδήσει η Νένα Βενετσάνου και είχαν δείξει τις τραγουδιστικές τους ικανότητες ο δημοσιογράφος Γιώργος Βότσης και ο δημοσιογράφος-μουσικολόγος Γιώργος Παπαδάκης πάντα με την συνοδεία των παρευρισκομένων.
Κυριακή βράδυ 31 Ιουλίου 2005. Περίπου 9 η ώρα. Λίγο πριν από την μεγάλη συναυλία στο εθνικό στάδιο Χανίων. Αντιπροσωπία υψηλόβαθμων Ρώσων αξιωματούχων απονέμει στον Μίκη το Βραβείο «Διάλογος των πολιτισμών» του ρωσικού μη κυβερνητικού ιδρύματος του Ανδρέα Πρωτόκλητου και του Κέντρου Εθνικής Δόξας της Ρωσίας.
Το βραβείο αποτελεί επιβράβευση του Μίκη Θεοδωράκη για τη συμβολή του, μέσω της μουσικής αλλά και της πολιτικής και κοινωνικής δράσης του, στην ειρήνη και συνεργασία των λαών του κόσμου. Επίσης θα συμβολίζει το μεγάλο ρόλο του στην περαιτέρω ανάπτυξη των πατροπαράδοτων δεσμών Ρωσίας και Ελλάδας.
Υπενθυμίζεται ότι ο Μίκης Θεοδωράκης έχει τιμηθεί, επίσης, με δύο βραβεία «Λένιν» το 1967 και το 1983 και τιμήθηκε φέτος για τη συμβολή του στον αντιφασιστικό αγώνα.
Σειρά έχουν οι συνεργάτες του Μίκη από την Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης». Καταρχήν, μαζί με τον Μίκη, σβήνουν τα κεριά από την τούρτα του Μίκη και στην συνέχεια αναλαμβάνουν να χαρίσουν, σε ένα κατάμεστο από κόσμο στάδιο, μια μουσική βραδιά γεμάτη Θεοδωράκη.
Σολίστ της βραδιάς οι κορυφαίοι:
Γιώργος Νταλάρας
Νένα Βενετσάνου
Σόνια Θεοδωρίδου
Δημήτρης Μπάσης
Γιώργος Θεοδωράκης
Ενώ διάβασε ο Γιώργος Κιμούλης
Στις ιδιαίτερες στιγμές του συνεδρίου θα πρέπει να προσθέσουμε και την επίδοση στον Μίκη Θεοδωράκη των εγγράφων που πιστοποιούν την ίδρυση παγκρήτιου συλλόγου με την επωνυμία «Παγκρήτιος Σύλλογος Φίλων του Μίκη Θεοδωράκη» με έδρα τον τόπο καταγωγής του συνθέτη, το Γαλατά Χανίων δημιουργήθηκε από μια ομάδα φίλων του συνθέτη στην Κρήτη.
Όπως σημειώνεται στο καταστατικό του: «Ο Σύλλογός αποσκοπεί στην ανάδειξη και διάδοση του έργου του, στη σύνδεσή του με τη σύγχρονη πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία στην Κρήτη αλλά και την εξέλιξη του έργου του. Ο γενικότερος σκοπός του είναι η διοργάνωση, υποστήριξη, ανάδειξη κάθε είδους προσπάθειας και εκδήλωσης μελέτης και προβολής του έργου του Μίκη Θεοδωράκη εντός και εκτός του ελληνικού χώρου.
Αποβλέπει και προωθεί τη δημιουργία Ιδρύματος «Μίκη Θεοδωράκη» με αντικείμενο τη μελέτη και προβολή του έργου του και την εν γένει προώθηση των καλλιτεχνικών και ανθρωπιστικών αξιών και μηνυμάτων που ενσωματώνει και στην, δια μέσου αυτών, ανάπτυξη του πολιτισμού της μουσικής και εν γένει των γραμμάτων και καλών τεχνών στην Κρήτη.»
Τέλος όπως δηλώνουν τα οργανωτικά μέλη του συλλόγου:
«Οι αξίες, οι μεγάλες ιδέες που ανέδειξε ιστορικά η Κρήτη, ιδιαίτερα τα πολιτιστικά της στοιχεία διαπερνούν το έργο του Μίκη. Εμείς οι συμπατριώτες του έχουμε ένα επιπλέον λόγο να θέλουμε να αναδείξουμε το έργο του, αφού μαζί αναδεικνύουμε και τον τόπο μας. Η ενσωμάτωση στον πολιτισμό μας του πλούτου που μας παραδίδει, προσθέτει ένα ακόμα διακριτό στοιχείο στην ταυτότητά μας.»
Στα πλαίσια των δράσεων του συλλόγου εντάσσεται η δημιουργία και λειτουργία δικτυακού τόπου στην διεύθυνση www.mikis-crete.gr στον οποίο παρουσιάζεται η ζωή και το έργο του Μίκη Θεοδωράκη.
Κάπου εδώ έκλεισε το 3ημερο που διοργάνωσε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων όχι όμως και οι εκδηλώσεις για τον Μίκη. Στα πλαίσια των γενικότερων εκδηλώσεων με τον τίτλο «Η Κρήτη τιμά τον Μίκη» είχαμε άλλες 2 εκδηλώσεις στα Χανιά.
Την Κυριακή 31 Ιουλίου 2005 το απόγευμα, στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου στο ενετικό λιμάνι, έγιναν τα εγκαίνια της έκθεσης «Μίκης Θεοδωράκης, 80 Χρόνια» από 31 Ιουλίου έως 14 Αυγούστου στο Μεγάλο Αρσενάλι, στο Παλιό Λιμάνι Χανίων.
Η έκθεση πραγματοποιείται με την ευκαιρία της επετείου των 80 χρόνων από την γέννηση του μεγάλου συνθέτη. Παρουσιάζει την μουσική και πολιτική παρουσία του στον ελληνικό και στον διεθνή χώρο και περιλαμβάνει φωτογραφίες και ντοκουμέντα από τα αρχεία του ιδίου και της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», τα οποία και εικονογραφούν περιεκτικά τη πληθωρική παρουσία του συνθέτη.
Την έρευνα και την επιλογή του εκθεσιακού υλικού έκαναν η μουσικολόγος Βάλια Βράκα και ο ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος.
Η έκθεση αποτελεί συνδιοργάνωση του ΚΑΜ, του Δήμου και της ΤΕΔΚ Χανίων και θα διαρκέσει έως τις 14 Αυγούστου 2005.
Την Δευτέρα 1η Αυγούστου 2005 στους χώρους του Κέντρου Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου έγινε η τελετή ανακήρυξης του Μίκη Θεοδωράκη σε Επίτιμο Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Όπως δήλωσε σχετικά ο πρύτανης του πανεπιστημίου Κρήτης Ιωάννης Παλήκαρης:
«Το μουσικό και συγγραφικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη είναι πολυδύναμο, εξαιρετικά πρωτότυπο, ποιοτικό, μεγάλο σε έκταση, φανερά ευαίσθητο στα δεινά των ανθρώπων και στο πανανθρώπινο όνειρο της ειρήνης.
Το μεστό νοήματος έργο του είναι, ειδικά για τους νέους, ένα μάθημα δημιουργικότητας, ερευνητικής δραστηριότητας, παραγωγικής σύνθεσης και ανύψωσης. Η στάση ζωή του είναι ένα μάθημα ήθους, συνέπειας, ανεξάρτητης πολιτικής και πολιτιστικής σκέψης και δράσης. Η συναρπαστική δράση και το τεράστιο έργο του Μίκη Θεοδωράκη είναι μάθημα ζωής για όλους.
Στο πρόσωπό του συνθέτη το Πανεπιστήμιο Κρήτης τιμά τον πολυτάλαντο δημιουργό στο χώρο της μουσικής, της ποίησης και της λογοτεχνίας, τον υπερασπιστή της μετασχηματιστικής και ενωτικής δύναμης του πολιτισμού, τον πολύπαθο αγωνιστή της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, τον Κρητικό, τον Έλληνα τον Πολίτη του Κόσμου.»
Η αλήθεια είναι ότι με αυτή την εκδήλωση έκλεισε ένα 4ημερο αφιερωμένο στον Μίκη που έγινε στα Χανιά, όχι όμως και συνολικά οι εκδηλώσεις για τον συνθέτη. Υπό τον γενικό τίτλο «Η Κρήτη τιμά τον Μίκη Θεοδωράκη» οι εκδηλώσεις συνεχίζονται…