Με τρεις συναυλίες συνεχίζει, για δεύτερη χρονιά, η Εθνική Λυρική Σκηνή τον κύκλο Μίκης Θεοδωράκης. Στις 24 Σεπτεμβρίου, στις 2 και 5 Οκτωβρίου, το Αθηναϊκό κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει σημαντικά έργα του Μίκη Θεοδωράκη.
Μίκης Θεοδωράκης: Τριλογία με το Μουσικό σύνολο Vamos
24 Σεπ 2022, Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Παρουσίαση τριών εμβληματικών κύκλων τραγουδιών του σπουδαίου δημιουργού: Λιποτάκτες, Romancero gitano και Μαουτχάουζεν.
Η συναυλία με τίτλο «Μίκης Θεοδωράκης: Τριλογία» θα πραγματοποιηθεί στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ το Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2022, στις 20.30, σε συνεργασία με το ξεχωριστό μουσικό σύνολο Vamos από την Κρήτη, τον εξέχοντα βαθύφωνο της ΕΛΣ Τάσο Αποστόλου και τη διακεκριμένη ερμηνεύτρια Άννα Κώτη.
Και τα τρία έργα παρουσιάζονται σε νέες ενορχηστρώσεις του Θανάση Παπαθανασίου που αναδεικνύουν τον πολύ ιδιαίτερο ήχο του συνόλου Vamos, πολυμελούς σχήματος που ιδρύθηκε στα Χανιά το 2013 και έχει ήδη πολύ σημαντική παρουσία στη μουσική σκηνή της Κρήτης. Το σύνολο προσεγγίζει ιδιώματα και ερμηνεύει μουσικές από όλο τον κόσμο μέσα από τον πολύ ιδιαίτερο «προσωπικό» του ήχο, που συνδυάζει τα παραδοσιακά όργανα, όπως η κρητική λύρα, με όργανα της συμφωνικής ορχήστρας.
Λίγα λόγια για τα έργα
Κορμό της συναυλιακής αυτής τριλογίας αποτελούν τρεις εμβληματικοί κύκλοι τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη, με πρώτο τους Λιποτάκτες, τον παλαιότερο από τους ολοκληρωμένους κύκλους του συνθέτη. Γράφτηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’50 σε στίχους του νεότερου αδελφού του, του Γιάννη Θεοδωράκη, και δισκογραφήθηκε το 1961 με τη φωνή του ίδιου του συνθέτη. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του δίσκου, το έργο αναφέρεται «στην αγωνία του Νεοέλληνα καθώς χάνεται μέσα στα μικρά λιμάνια και στα μικρά σοκάκια της επαρχιακής πολιτείας δίχως διέξοδο. Και τα δυο αδέλφια έζησαν την αγωνία και την θλίψη που αναδύνει το όμορφο μα νεκρό λιμάνι των Χανίων όπου βρισκόταν το σπίτι τους».
Ο κύκλος Romancero gitano βασίζεται σε επτά ποιητικές αποδόσεις στίχων με τσιγγάνικη θεματολογία του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα από τον Οδυσσέα Ελύτη. Γράφτηκε για την Αρλέτα στις αρχές του 1967, ακριβώς πριν την έναρξη της δικτατορίας, εξαιτίας της έλευσης της οποίας το σχέδιο εκτροχιάστηκε. Εντέλει ο κύκλος πρωτοδισκογραφήθηκε το 1970 στο Παρίσι με τη Μαρία Φαραντούρη, έχοντας έκτοτε γνωρίσει διάφορες μεταγραφές και επανεκτελέσεις.
Τέλος, ο κύκλος Μαουτχάουζεν, γραμμένος και δισκογραφημένος το 1965-66 πάνω στους σπαρακτικούς στίχους του Ιάκωβου Καμπανέλλη, άλλοτε κρατούμενου στο ομώνυμο διαβόητο στρατόπεδο συγκέντρωσης, αποτελεί ως τις μέρες μας διεθνές σύμβολο του ανθρωπιστικού κινήματος της μεταπολεμικής περιόδου. Πρόκειται για έναν ακαταμάχητο ύμνο στη ζωή και τον έρωτα υπό απάνθρωπες συνθήκες, που συνέδεσε αξεδιάλυτα τη θεοδωρακική γραφή με τη φωνή της νεοεμφανιζόμενης, τότε, Φαραντούρη.
Το πρόγραμμα συμπληρώνεται με μουσικά θέματα που ο Θεοδωράκης έγραψε για τις κινηματογραφικές ταινίες Κατάσταση πολιορκίας του Κώστα Γαβρά και Σέρπικο του Σίντνεϋ Λουμέτ, καθώς και διάσημα τραγούδια από την επιθεώρηση Όμορφη πόλη και το θρυλικό «λαϊκό ορατόριο» Άξιον εστί σε ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη.
Μουσικό σύνολο Vamos
To μουσικό σύνολο Vamos ξεκίνησε πριν από οκτώ χρόνια στον Βάμο της Κρήτης, ένα χωριό στη μέση της διαδρομής Χανιά-Ρέθυμνο με μακρόχρονη ιστορία στον πολιτισμό. Ο αρχικός πυρήνας ήταν μια παρέα μουσικών που άρχισε να πειραματίζεται με τα ηχοχρώματα της συμφωνικής ορχήστρας και το πάντρεμα αυτού του ήχου με διάφορα είδη μουσικής. Το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό και η αποδοχή του κόσμου πολύ μεγάλη. Με το πέρασμα του χρόνου η παρέα μεγάλωσε και οι εμφανίσεις άρχισαν να ξεφεύγουν από τα όρια του νησιού. Στόχος όλης της ομάδας του Vamos είναι η συνεχής καλλιτεχνική αναζήτηση, οι συνεργασίες με καταξιωμένους ανθρώπους του χώρου και η αποδοχή από το ευρύτερο κοινό.
Μίκης Θεοδωράκης, Δεύτερη Συμφωνία: Το τραγούδι της γης
02 Οκτ 2022, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Στις 2 Οκτωβρίου 2022 στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, η Ορχήστρα και η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ, σε μουσική διεύθυνση Ηλία Βουδούρη, με σολίστ στο πιάνο τον Τίτο Γουβέλη, θα ερμηνεύσουν τη Δεύτερη Συμφωνία: Το τραγούδι της γης, έργο που σηματοδότησε την επιστροφή του Μίκη Θεοδωράκη στη λόγια μουσική, το 1980. Για τη δημιουργία της εν λόγω συμφωνίας, ο Θεοδωράκης επέλεξε πρωτογενές υλικό από δύο έργα της περιόδου 1954-1960: την Πρώτη Σουίτα (1957) και το μπαλέτο Αντιγόνη (1957-58). Στο τρίτο μέρος του έργου, η Παιδική Χορωδία ερμηνεύει Το τραγούδι της γης (σε ποιητικό κείμενο Μίκη Θεοδωράκη), μια σύντομη ποιητική σύνθεση που ενσωματώνει αποσπάσματα από τις τραυματικές εμπειρίες του συνθέτη από πολέμους, εξορίες, διώξεις. O διακεκριμένος αρχιμουσικός της ΕΛΣ Ηλίας Βουδούρης διεύθυνε το συγκεκριμένο έργο για πρώτη φορά το 2006 με την ΚΟΑ. Μάλιστα, το 2005 ο Μίκης Θεοδωράκης σε επιστολή του προς τον αρχιμουσικό Βουδούρη ανέφερε: «Θα ήταν εκτός τόπου και χρόνου εάν σου ζητούσα να σκύψεις επάνω στη Δεύτερη Συμφωνία μου, που αποτελεί την κορύφωση της καθαρά συμφωνικής μου σκέψης; Νομίζω ότι θα ήταν μια αληθινή δικαίωση για ένα έργο ουσιαστικά άγνωστο στο ελληνικό κοινό».
Πνευματικό Εμβατήριο και τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη
05 Οκτ 2022, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Στις 5 Οκτωβρίου 2022, η «ιδεώδης ερμηνεύτρια έργων του Μίκη Θεοδωράκη» Μαρία Φαραντούρη θα ερμηνεύσει μαζί με τον διακεκριμένο βαθύφωνο της ΕΛΣ Τάσο Αποστόλου το Πνευματικό Εμβατήριο και με τον σημαντικό ερμηνευτή της νεότερης γενιάς Θοδωρή Βουτσικάκη μια επιλογή τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη, σε μουσική διεύθυνση Στάθη Σούλη και με τη συμμετοχή της Ορχήστρας και της Χορωδίας της ΕΛΣ. Το Πνευματικό Εμβατήριο είναι το δεύτερο λαϊκό ορατόριο του Θεοδωράκη, μετά το Άξιον εστί, το οποίο συνέθεσε το 1969 στη Ζάτουνα Αρκαδίας, όπου βρισκόταν εξόριστος από τη δικτατορία. Προτάσσοντας την απλότητα των μελωδιών με τη χρήση λαϊκών οργάνων και βασισμένο στο πατριωτικό ποίημα του Άγγελου Σικελιανού, το έργο στόχευε στη διατύπωση ενός ξεκάθαρου μηνύματος απέναντι στη δικτατορία. Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας θα ερμηνευτούν μερικά από τα δημοφιλέστερα τραγούδια του Θεοδωράκη, ενορχηστρωμένα για μεγάλη συμφωνική ορχήστρα, από το «Δρόμοι παλιοί» έως το «Άσμα ασμάτων» και το «Γελαστό παιδί», και από τη «Μαρίνα» έως την «Όμορφη πόλη», το «Ξημερώνει», το «Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις», τη «Νύχτα μαγικιά» κ.ά.
«Είχα τη χαρά και την τιμή να υπηρετήσω το μεγάλο έργο του Μίκη Θεοδωράκη, μια ολόκληρη ζωή, να μοιραστώ μαζί του συγκινητικές στιγμές, την επαφή με τόσους λαούς, τους αγώνες και την ιστορία τους, δίνοντας συναυλίες σε ελληνικά και παγκόσμια ακροατήρια», σημειώνει η σπουδαία Μαρία Φαραντούρη, η οποία έχει ερμηνεύσει το έργο του Θεοδωράκη σε όλο τον κόσμο.